Nguyên Trí – Hồ Thanh Trước

Bức tường

Bức tường thường được xây bằng đất, đá, rồi gạch, bê-tông cốt sắt; hoặc các vật liệu nhẹ hơn như kiến, gỗ, cạc-tông, v.v... Bức tường được dùng để bảo vệ những gì cần thiết; bốn bức tường dùng đỡ mái nhà và che chở những người ở trong khỏi mưa gió, tránh xa nguy hiểm bên ngoài. Nhà không tường là “phong nguyệt vô biên” hay trăng, gió tự do ra vào thì chẳng khác gì chuồng trâu ở thôn quê Việt Nam. Ngoài ra còn những bức tường được xây bằng cây kiểng, lưới sắt, kẽm gai v.v… gọi là hàng rào.

Mỗi người chúng ta ai cũng có một “bức tường” đặc biệt gọi là “sọ”, nó sanh ra để che chở cho bộ óc của chúng ta, và nhờ bộ óc thông minh này con người lại “vẽ” ra hàng trăm bức tường hữu hình và nhứt là những bức tường vô hình, được gọi là thành kiến, định kiến, biên kiến. Chẳng những “xây” tường mà còn “đào” hố để ngăn cách, tạo ra giai cấp, chủng tộc, ngôn ngữ, đạo giáo, ý thức hệ, v.v...  Và để giữ vững bức tường của mình, con người lại tạo ra chiến tranh nóng, lạnh, thánh chiến, khủng bố.... Sài Gòn những năm 1962 - 1963, đã được biết đến hàng rào kẽm gai, nó được giăng khắp đường phố, để bảo vệ bức tường vô hình phân chia tôn giáo, đưa đến việc tự thiêu của Bồ Tát Quảng Đức và kết quả như mọi người đã biết.

Tường thực

Ngày xưa, nhiều dân tộc xây nhà cộng đồng, như người Viking, nhiều gia đình sống chung dưới cùng một mái nhà và dĩ nhiên trong bốn bức tường, bằng đất, những di tích còn hiện hữu ở Trelleborg, Đan Mạch. Dần dần con người tiến bộ hơn, để bảo vệ tư hữu, đã xây thêm tường chia thành từng nhà nhỏ cho riêng gia đình mình; trong mỗi gia đình lại xây tường chia thành từng phòng nhỏ cho riêng mình, phòng cha mẹ, phòng anh em trai, phòng chị em gái v.v...

Từ nhà rồi làng mạc, thành phố và quốc gia cũng xây tường để tự vệ và ngăn giặc từ bên ngoài, điển hình là Vạn Lý Trường Thành ở Trung Hoa. Khoảng 250 năm trước tây lịch, trường thành này được Tần Thủy Hoàng nối các đoạn đã được xây trước đó hàng trăm năm. Năm 125 sau tây lịch, hoàng đế La Mã Hadrien lại xây bức tường “Hadrien” ở Scotland để ngăn ngừa sự tấn công của các dân tộc “man rợ” phía bắc nước Anh. Ở Việt Nam, vào thế kỷ 17, có Lũy Thầy do Đào Duy Từ xây trong cuộc chiến Trịnh - Nguyễn phân tranh.

Thế kỷ 15 các lãnh chúa châu Âu xây tường thành để bảo vệ lãnh thổ, mà vết tích điển hình còn lại là Holstentor ở Lübeck, Đức quốc ngày nay; Porte de Hal ở Bruxelles, Vương quốc Bỉ,và nhiều nơi khác khắp thế giới.

Sang thế kỷ 17 - 18, kỹ sư Vauban ở Pháp xây “thành lũy phòng thủ” bằng nhiều lớp tường chung quanh để bảo vệ một thành phố, mô hình Vauban này được phổ biến rộng rãi khắp Âu châu, như thành Bourtange ở làng Vlagtwedde, Hòa Lan, cạnh làng Dörpen biên giới Đức.

Đến thế kỷ 20, bức tường càng phát triển hơn dưới nhiều dạng khác nhau. 1928 đến 1940, Pháp xây tuyến phòng thủ Maginot, nó tốn bao nhiêu công sức, tiền của, vẫn không ngăn được sự thất bại của người Pháp, trong những ngày đầu đệ nhị thế chiến.

Có một bức tường nổi tiếng khắp thế giới, bức tường Ô Nhục Bá Linh, được xây lên, rồi lại đập xuống vì nghĩ cho cùng nó chỉ có lợi ích cho chế độ cộng sản, một chế độ chỉ gây đau khổ cho nhân loại. Những “bức tường” trên đây được xây lên tốn công sức, cũng chỉ có tác dụng trong một giai đoạn lịch sử, ngày nay trở thành những điểm du lịch, giúp chúng sanh suy nghĩ về nhân và quả.

Một bức tường ngã xuống lại có hàng loạt được xây lên! Bức tường ngăn cách Israel - Cisjordanie đã làm tốn bao nhiêu giấy, mực, máu và nước mắt. Thế kỷ 21 lại thêm một “người hùng” Donald Trump xây tường rào Mexico. Rồi Viktor Orbán, thủ tướng Hung Gia Lợi xây rào cản chặn làng sóng di dân…. Đến Kim Jung Un thử bom A, bom H các nước láng giềng lại xây “tường” PATRIOT anti-ballistic missile v.v… để phòng thủ!

Có những bức tường không nhìn thấy, như bức tường âm thanh, không hình nhưng có tiếng. Nó nổ to khi máy bay vượt tốc độ âm thanh “đụng vô” và “xé rách” nó. Hoặc bức tường ozone xung quanh trái đất, vô hình nhưng nó bảo vệ chúng sanh trên trái đất khỏi bị đốt bởi tia tử ngoại tuyến B (UV-B). Nhưng con người vô tình đã “đốt” nó thủng một lỗ lớn ở nam cực vì các loại khí CFC (Chlorofluorocarbon) dùng trong các hệ thống lạnh và kỹ nghệ khác. Nó thủng, gây nên ung thư cho không ít người ở nam bán cầu.

Ngược lại có những bức tường mang lại lợi ích rất lớn cho đời sống chúng sanh, mà người Việt chúng ta gọi là “đập”, đó là một bức tường được xây để giữ nước tránh lũ lụt, cung cấp nước cho nông nghiệp và phát điện. Ở Pháp, vùng Hautes Alpes có một đập mang tên Serre-Ponçon rất nổi tiếng, vì được đắp bằng đất không phải bằng bê-tông cốt sắt như thường lệ; địa hình nơi đây không cho phép xây bằng bê-tông, vì nơi đây lớp đá cứng làm nền cho đập nằm sâu khoảng 100 mét dưới lòng đất. Nó đã trở thành đập bằng đất lớn nhất Âu châu và có thể chịu được những trận động đất đến 7 Richter. Năm 2012 tôi cố gắng dành thời giờ đến thăm anh bạn làm việc tại Gap, một thành phố cách đập Serre-Ponçon độ 30km, và cũng để chiêm ngưỡng công trình này, một “bức tường” hữu ích.

Đập bằng đất Serre-Ponçon, Hautes Alpes, Pháp quốc    

Hòa Lan còn được gọi là “Đất Thấp” (Lowlands), vì thấp hơn mặt biển nên phải xây một bức tường dọc theo bờ biển từ bắc xuống nam, được gọi là đê (dijk), để tránh lũ lụt. Con đê nổi tiếng nhất là Afsluitdijk tạo thành xa lộ A7 dài 32 km, ngăn biển và hồ nước ngọt.

Afsluitdijk (xa lộ A7) ngăn biển ở Hòa Lan

Những bức tường hữu hình trên đây cũng còn có lợi ích cho tất cả chúng sanh, cho một quốc gia, hay chỉ cho một nhóm người. Nhưng còn có những bức tường vô hình tướng, tường “ảo”!

Tường ảo

Bức tường “ảo” không hình tướng, nhưng nó to lớn vô biên và ngự trị vững chắc trong tâm chúng sanh. Đức Phật khi còn là thái tử đã “xô” ngã các bức tường ảo giai cấp, chủng tộc, thành kiến, để biết yêu thương mọi loài chúng sanh và kể cả kẻ thù. Đắc đạo, ngài luôn luôn dạy đệ tử và chúng sanh theo giáo pháp này. Nhưng ngay sau khi đức Phật nhập Niết Bàn, trong lần kết tập kinh điển lần thứ nhứt đã có những bức tường ảo phát sanh, gây không ít sự chia rẽ trong tăng đoàn; điều này đưa đến nhiều lần kết tập kinh điển tiếp theo. Đến ngày nay, chúng sanh dường như vẫn chưa thấu triệt điều Phật dạy nên chưa áp dụng theo.

Nhiều nhà khoa học nghĩ rằng bức tường ảo được xây vì con người không có điều kiện thông tin, liên lạc nên không hiểu và không thông cảm nhau, họ đã tạo ra, thư từ, báo chí, radio, điện thoại, truyền hình, computer, v.v... để có thể xích lại gần nhau và hiểu nhau hơn. Các phương tiện chuyên chở nhanh chóng được phát minh để gặp mặt nhau dễ hơn. Nhưng có những tâm hạnh xấu sử dụng các phương tiện này để gây bất hòa, khủng bố, chiến tranh!

Ông Bill Gates là người hiểu điều này hơn ai hết. Gates là những cái cửa mà cửa là phải có tường, vì không ai xây cửa ở giữa sa mạc trống không! Mà tường thì phải có cửa sổ, để ánh sáng lọt vào và để nhìn ra ngoài, nên ông đã lập ra cái “cửa sổ” Windows. Nhờ Windows con người tiến một bước dài trong truyền thông, qua Internet, v.v... Nhưng lại có những cái sọ chứa bộ óc xấu gây tạo những “con vật xấu” được gọi là virus hầu làm sụp đổ “cửa sổ”. Để chống lại, người ta lại “xây” bức tường lửa “Firewall” để đốt virus. Và có lẽ vì hiểu rõ tâm hạnh chúng sanh, ông Bill Gates đã làm nhiều việc từ thiện để giúp chúng sanh bớt khổ và biết quy hướng về điều thiện lành.

Nhưng vì tam độc “tham, sân, si”, nhân loại vẫn xây những bức tường thành kiến, giai cấp, chủng tộc, tôn giáo, ý thức hệ v.v... càng ngày lại càng cao, dầy hơn. Bức tường ảo này rất mỏng, rất nhẹ, vô hình, nó ngăn chận giữa chân tâm và vọng tâm của chúng sanh. Thậm chí “bao bọc” chân tâm, không cho phát triển.

Khi chân tâm bị nhốt kín, vọng tâm phát triển, phiền não sẽ sanh, đưa chúng sanh vào cảnh giới địa ngục. Theo kinh Địa Tạng, địa ngục có trong núi Thiết Vi… Thiết Vi có nghĩa là lưới sắt vây quanh, là bức tường ảo vô hình giữ các phiền não, đau khổ trong ta. Vì địa ngục chỉ là tâm trạng mà con người phải chịu đựng sự đau khổ vì hoàn cảnh bên ngoài hay tự mình gây tạo, nó không mang ý nghĩa một nơi giam cầm như nhà tù với các lớp tường kiên cố và nhiều lớp hàng rào.

Chủ nghĩa cộng sản đã chứng tỏ Thiết Vi có thật, nó khép kín các quốc gia theo chủ nghĩa này trong cái mà thế giới gọi là “bức màn sắt”. Như trong kinh Địa Tạng đã dạy, chỉ do nghiệp lực hay nguyện lực mới vào địa ngục. Bức màn sắt cộng sản cũng vậy chỉ có người bên ngoài nguyện đi vào, như đi thăm người thân bên kia bức tường Bá Linh dịp Noël; người bên trong không thể nào ra được; hoặc người bên ngoài muốn viếng thăm Bắc Hàn tuy không dễ, nhưng vẫn dễ hơn người bên trong muốn ra nước ngoài.

May là nhân loại có những “bức tường sọ” bình thường nhưng chứa những bộ óc vĩ đại, như của Willy Brandt người đã vén bức màn sắt với chánh sách Ostpolitik, của Mikhail Gorbachev đã xô ngã “bức màn sắt” ở Nga, của Helmut Kohl đã xóa bức tường Bá Linh. Và của nhiều nhân vật khác khắp thế giới hầu đưa nhân loại đến một cảnh giới tốt đẹp hơn.

Bức tường thật Bá Linh ngã xuống, nhưng bức tường ảo trong tâm nhiều người vẫn chưa xóa bỏ được ngay. Điều này tôi nhận thấy, nhiều năm sau khi bức tường Bá Linh xụp đổ, khi tôi có dịp đến làm việc ở Meiningen và Schwerin, những thành phố thuộc Đông Đức trước đây. Hai thành phố này đã có một thời vàng son trước khi bị sát nhập vào Cộng Hòa Dân Chủ Đức, và khối cộng sản, ngày 07-10-1949; hiện nay hai thành phố này đã và đang được kiến thiết lại, để xóa bỏ những gì mà người dân không muốn nhớ. Cả hai thành phố đang phục hồi những nét đẹp của thời huy hoàng, bị lu mờ dưới sự cai trị của một chủ nghĩa cộng sản phi lý vô nhân đạo.

Bức tường Bá Linh

Nhìn người lại nghĩ đến ta; không biết đến bao giờ đất nước tôi bên kia bờ đại dương, nơi mà tôi chưa một lần về thăm, mới có được thật sự hòa giải, xóa bỏ tất cả những bức tường ảo, để xây dựng lại một đất nước vững mạnh trường cửu; như Cộng Hòa Liên Bang Đức đã thực hiện? Tôi đang đợi chờ điều này, nên nhớ lại bốn câu thơ của cụ Tú Trần Tế Xương, viết về vận mạng đất nước vào thế kỷ 19, giao thời giữa Hán học và Âu học, và thời kỳ đầu của cuộc kháng chiến chống Pháp khi dân Việt chỉ mới có hai mươi lăm triệu người :

“Một mình đứng giữa quãng trơ vơ
Biết gặp ai không để đợi chờ
Nước bốn ngàn năm hồn chửa tỉnh
Dân hăm lăm triệu giấc còn say”

Mong rằng thế hệ trẻ Việt Nam trong nước cũng như hải ngoại, có những người như Konrad Adenauer, Willy Brandt, Helmut Kohl đã quyết tâm đưa Đức quốc đến vị trí lãnh tụ Âu châu, hay những người như Nelson Mandela của Nam Phi, hay Lech Wałęsa của Ba Lan, không tham quyền, cố vị, sau một nhiệm kỳ Tổng Thống, họ không ra ứng cử để nhường lại cho các người trẻ có khả năng. Để 90 triệu dân Việt và tôi khỏi phải bơ vơ đợi chờ!

Dù rằng không ít quốc gia lấy câu “chia rẽ thì chết, đoàn kết thì sống” làm phương châm của quốc gia, như Bỉ với phương châm “Eendracht maakt macht (l'Union fait la force) hay Đoàn kết gây sức mạnh”, nhưng khắp nơi trên thế giới vẫn còn những tư tưởng xây tường chia rẽ, Brexit ở Âu châu; Catalunya muốn tách rời vương quốc España; rạn nứt giữa Wallonie và Vlaanderen ở Bỉ; Bretagne và Corse muốn tách rời Pháp v.v... Như một Yougoslavia đã chia thành sáu quốc gia sau nhiều năm chiến tranh; Czechoslovakia chia thành hai quốc gia riêng biệt, Czechy và Slovakia! Hơn nữa, với chánh sách “Populism” đang phát triễn mạnh trong các cấp lãnh đạo của nhiều quốc gia. Một chánh sách tương tự đã được áp dụng trong những năm 1933 - 1945 và đã gây bao kinh hoàng, đau thương! Nhân loại sẽ đi về đâu và khi nào chúng sanh mới có thể hiểu nhau và ngồi lại với nhau? Câu hỏi tức là câu trả lời.

Khi Lục Tổ Huệ Năng đến cầu ngũ tổ Hoàng Nhẫn, ngài đã nói: “con người có phân chia nam bắc (lại một bức tường ảo), phật tánh, không khác, không phân chia”. Khi đắc đạo ngài thường dựa vào câu “Ưng vô sở trụ, nhi sanh kỳ tâm”trong kinh Kim Cang để khuyên chúng sanh tránh mọi phiền não cho chân tâm được phát triển:

“ thương ghét đừng để lòng,
nằm duỗi hai chân ngủ ” 

Hoặc:

“đói ăn, khát uống, mệt ngủ ” 

“Nhứt thiết duy tâm tạo”, tất cả từ tâm mà sinh ra, tâm phải thanh tịnh, những gì qua tâm không nên giữ lại. Giữ lại dễ sinh vọng tâm mà sanh phiền não, từ phiền não sẽ sinh ra nhiều bức tường ảo.  

Bát Nhã tâm kinh dạy tất cả các pháp đều không, không có thật tánh, chỉ do duyên hợp. Tuy nhiên văn tự Bát Nhã không phải là dễ hiểu, quán chiếu Bát Nhã đòi hỏi nhiều năm tu tập, khi đạt đến thực chứng Bát Nhã thì sẽ nhận thấy không còn bức tường nào, ảo cũng như thật.

Nguyện cho chúng sanh buông xả tất cả khi về cõi Tịnh độ, không mang theo những họa đồ chương trình xây tường thật và ảo. Nếu có, chắc chắn cõi Tịnh độ cũng sẽ trở thành địa ngục, các Bồ Tát nơi đây phải đi tìm nơi khác tị nạn!

Nguyên Trí – Hồ Thanh Trước

Direct link: https://caidinh.com/trangluu1/vanhoaxahoi/xahoi/buctuong.html