Minh Hạnh

Bằng cách nào người Việt ở Úc đã thống trị ngành mở tiệm làm móng?

Một phụ nữ đang được chăm sóc móng tại tiệm Hollywood Nails ở Ringwood.
(ABC News: Angelica Silva)

Trong một tiệm thẩm mỹ nhỏ ở vùng ngoại ô phía đông Melbourne, những phụ nữ nằm ngả lưng trên ghế massage trong khi móng chân của họ được giũa, đánh bóng và sơn cẩn thận với màu sắc do chính họ lựa chọn.

“Vào mùa hè, tôi thường để móng tay-chân sơn đỏ”, bà Frances Burnett 73 tuổi, mỉm cười khi nói vậy.

Bà là một trong nhiều khách quen của tiệm Allure Beauty Room ở Blackburn, nơi khách hàng có thể hưởng mọi dịch vụ, từ làm trọn gói móng tay-chân hoặc làm móng acryl, cho đến chuyện đơn giản là chỉ cần đánh bóng thôi.

Tiệm này cũng cung cấp một loạt cách làm đẹp như phun nước rám nắng, chăm sóc da mặt và wax lông (tẩy lông).

Bà Burnett không thể nhớ là bà đã từng để tiệm nào làm móng trước khi làn sóng người Việt Nam nhập cư vào Úc những năm 80, chứ không như bây giờ là ba tuần một lần, như bà đã làm trong năm năm qua tại tiệm Allure.

“Đó là một điều xa xỉ mà tôi có thể trả được”, bà nói. “Và, tôi mến những cô thợ xinh đẹp ở đây.”

Chủ tiệm, cô Tammy Nguyễn, một người Úc gốc Việt thế hệ thứ hai, thừa nhận tác động văn hóa và kinh doanh của cộng đồng người Việt đối với ngành công nghiệp làm móng trị giá hàng tỷ đô la.

Nhân viên của cô Nguyễn cũng là người Việt Nam, điều này đã trở thành một dấu ấn đặc trưng của ngành.

Chủ tiệm thẩm mỹ Tammy Nguyễn cho biết tác động của cộng đồng người Việt
đối với ngành làm móng là rất lớn. (ABC News: Angelica Silva)

“Nếu bạn đã từng đến một tiệm làm móng, thì rất có thể đó là tiệm do người Việt làm chủ”, cô Nguyễn nói.

“Chúng tôi đã biến nó thành một phương pháp săn sóc dễ kiếm khách, về mặt tài chính, cho các phụ nữ bình thường. Trước kia, nó cực mắc.

“Họ (các tiệm làm móng do người Việt làm chủ) là một phần của văn hóa đại chúng trên toàn thế giới và nó đã ăn sâu vào xã hội của chúng tôi, điều này khá thú vị.”

Theo nghiên cứu của IBISWorld, quy mô thị trường, tính theo doanh thu, của ngành sống về dịch vụ wax lông và tiệm làm móng tại Úc là 1,6 tỷ đô la HK vào năm 2023.

Ông Dũng Lê đã bước vào kinh doanh trong ngành thẩm mỹ như thế nào?

Một cú điện thoại từ một người bạn ở California đã mang cảm hứng đến cho ông Dũng Lê, người sáng lập chuỗi cửa hàng làm móng nổi tiếng Hollywood Nails và Odyssey Nails, để ông mở tiệm làm móng đầu tiên của mình vào năm 1998 tại Trung tâm thương mại Highpoint ở phía tây Melbourne.

Ông cho biết cộng đồng người Việt di cư đến Úc bắt đầu cảm thấy áp lực việc làm trong bối cảnh ngành dệt may từng bùng nổ nay đang suy thoái khi quốc gia này bắt đầu chuyển đổi từ nền kinh tế sản xuất sang nền kinh tế dịch vụ.

Ông Dũng Lê tại lễ kỷ niệm 25 năm kinh doanh tiệm nail của mình.
(Ảnh do ông cung cấp)

Nhiều người, giống như ông Lê, đang tìm kiếm cơ hội chuyển hướng sang các ngành nghề mới.

“Tôi đến Úc với tư cách là một thuyền nhân cùng vợ và đứa con gái còn trẻ”, ông Lê, hiện đã nghỉ hưu, chia sẻ.

“Chúng tôi đã làm nhiều công việc, nhưng từ năm 1996, ngành dệt may suy thoái do chính phủ chuyển công việc sang các nước khác, vì vậy tôi phải tạo ra một công việc mới.”

Bạn của ông nói với ông rằng tại Hoa Kỳ, người Việt Nam định cư tại đó đang dần có chỗ đứng trong ngành làm móng và các doanh nhân trong cộng đồng đang kiếm bộn tiền.

“Nó thực sự phổ biến ở Mỹ. Chúng tôi chỉ sao chép ý tưởng từ họ”, ông Lê nói.

Thành công của các tiệm nail do người Mỹ gốc Việt làm chủ thường được cho là nhờ nữ diễn viên Hollywood Tippi Hedren, người nổi tiếng qua vai diễn trong bộ phim The Birds của Alfred Hitchcock.

Khi bà diễn viên và nhà hoạt động nhân quyền này đến thăm một trại tị nạn ở California vào năm 1975, một nhóm phụ nữ Việt Nam đã bị cuốn hút bởi bộ móng được chăm sóc hoàn hảo của bà.

Nữ diễn viên Hollywood Tippi Hedren đã giúp đào tạo nghề làm móng
cho người tị nạn Việt Nam tại Mỹ để họ có thể tìm được việc làm.
(Bộ sưu tập Ảnh của Tờ Los Angeles Times / Thư viện UCLA: Larry Bessel/CC BY 4.0)

Bà Hedren quyết định cử bà Dusty Coots – thợ làm móng riêng của mình – đến để dạy cho những phụ nữ này một kỹ năng mới, mà bà tin rằng có thể giúp họ thích nghi với cuộc sống ở một quốc gia mới.

“Chúng tôi hồi đó đang cố gắng tìm việc cho họ… Tôi đã đưa thợ may và thơ ký đánh máy đến – bất cứ nghề nào để họ có thể học hỏi. Mà họ rất thích móng tay của tôi”, bà Hedren chia sẻ với BBC vào năm 2015.

Ông Lê, biệt danh “Ông Hollywood”, đã tiếp bước những người như bà Hedren.

Ông là một trong những người đầu tiên trong cộng đồng người Việt Nam và cộng đồng Úc mở các tiệm làm móng nhượng quyền và đào tạo nhân viên tại Úc.

Ông Lê có một tổ chức huấn luyện đào tạo đã đăng ký để nâng cao kỹ năng cho phụ nữ nhập cư làm việc trong các tiệm làm móng, dạy họ những kiến thức cơ bản về nghề và cách sử dụng công nghệ làm móng mới từ Mỹ.

Vào giữa thập niên 2010, ông Lê đã có 80 tiệm làm móng, chủ yếu ở các trung tâm mua sắm, trên khắp Melbourne và vùng Victoria.

“Khi chúng tôi mới mở, tiệm rất đông khách – phải xếp hàng dài và có rất đông người,” ông nói.

“Mỗi người có đòi hỏi rất khác biệt và chúng tôi đã có công nghệ mới như vẽ móng bằng súng phun sơn.”

Ông Dũng Lê mở tiệm làm móng đầu tiên vào năm 1998
tại Trung tâm thương mại Highpoint ở phía tây Melbourne. (Ảnh do ông cung cấp)

Tiệm làm móng là một trong những 'nguồn thu nhập chính' của người Việt nhập cư

Theo học giả di dân Lan Anh Hoàng của Đại học Melbourne, khi đông đảo người Việt tị nạn lần đầu tiên đến Úc vào những năm 1980, nhiều người đã làm những công việc có thu nhập thấp trong các nhà máy và kho hàng quần áo.

“Ngay sau khi Úc bãi bỏ chính sách nhập cư dành cho người da trắng, đã có rất nhiều lo ngại nhưng cũng có rất nhiều sự đồng cảm... Tôi nghĩ công chúng Úc vào thời điểm đó cũng rất thương cảm cho những người tị nạn”, Tiến sĩ Hoàng, người đã nghiên cứu về di cư của người Việt trong hơn 20 năm, cho biết.

Tiến sĩ Hoàng cho biết lợi ích của ngành làm móng là nó mang lại cho người Việt nhập cư, đặc biệt là phụ nữ, là những người gặp khó khăn khi dùng tiếng Anh và thiếu một trình độ học vấn để có thể tìm được các công việc lương khá hơn, một cơ hội làm việc trong cộng đồng của họ và cuộc sống ổn định.

“Các tiệm làm móng đã trở thành một trong những nguồn thu nhập chính cho người Việt di cư ở Mỹ, Anh và rõ ràng là cả Úc nữa”, bà nói.

“Và hiện giờ nếu bạn đến Đông Âu hoặc các nơi khác trên thế giới, bạn sẽ thấy điều tương tự, ngay cả ở Singapore.

“Người Việt ở Úc nằm trong số những người kém tiếng Anh nhất… vì vậy tiệm làm móng rất phù hợp với họ. Bạn không cần phải giao tiếp nhiều và chỉ cần số vốn tiếng Anh căn bản.

“Và vì phần lớn thu nhập là tiền mặt, nên nó có thể sinh lời rất nhiều.”

Tiếsĩ Hoàng cho biết sự chăm chỉ của những người Việt tị nạn đầu tiên định cư tại Úc có thể được nhìn thấy qua sự thành công của thế hệ thứ hai ngày nay.

“Nhiều người đã trở thành dân chuyên nghiệp thuộc tầng lớp trung lưu”, bà nói.

Sự nâng cấp từ tiệm nhỏ

Allure Beauty Room đã hoạt động tại các vùng ngoại ô phía đông Melbourne
trong thập niên qua. (ABC News: Najma Sambul)

Đối với những chủ tiệm như Tammy Nguyễn, cơ sở của bà hoàn toàn khác biệt so với những tiệm nail truyền thống vốn nổi tiếng với nhịp độ làm việc nhanh và một lượng lớn khách quen.

Bà Nguyễn cho biết tiệm của bà là một phiên bản hiện đại của những tiệm nail mà bà đã cùng nó lớn lên.

Tiệm kết hợp hiệu năng với giá cả phải chăng của một tiệm nail thông thường nhưng với thiết kế hiện đại, sang trọng và cho khách cảm giác như đang trong một “ngày đi spa”.

“Tôi muốn đây phải là một nơi có giá phải chăng cho phụ nữ, nhưng tôi cũng muốn nó phải cho khách một trải nghiệm tốt, mà tôi không nghĩ là những điều đó sẽ chỏi nhau”, bà nói.

Bà cũng dồn tâm trí vào việc mang lại sự quân bình giữa công việc và cuộc sống cho nhân viên, cùng với mức lương và điều kiện làm việc tốt, mà theo bà là một vấn đề chung của ngành.

“Ngành nail từ trước đến nay vẫn bị mang tiếng là không có môi trường lao động tốt nhất”, bà nói.

“Tôi nghĩ rằng kể từ đó ngành này đã đi được một chặng đường dài.”

Bà cho biết tiệm của bà và ngành công nghiệp nói chung đã tạo điều kiện cho những phụ nữ lớn tuổi, những người nếu trong trường hợp khác sẽ bị mất việc làm, giờ họ tìm được công việc phù hợp và linh động.

Bà Tina Nguyễn đã chuyển từ nghề thợ may sang nghề thợ làm móng
cách đây một thập niên. (ABC News: Angelica Silva)

Một trong những người phụ nữ đó là bà Tina Nguyễn, một nhân viên ngoài 60 tuổi, đã chuyển từ nghề thợ may bà đã làm trong suốt 30 năm sang nghề thợ làm móng.

“Tiếng Anh của tôi không được tốt lắm nhưng tôi thích nói chuyện với khách hàng và công việc mình làm”, bà Nguyễn nói.

Bà cũng cho biết sự linh động trong công việc đã cho phép bà dành nhiều thời gian hơn cho mấy đứa cháu.

Ông Lê nói rằng đây là điều ông hy vọng là di sản của mình trong việc mở các tiệm làm móng tại Úc sẽ được ghi nhớ.

“Là một người Việt Nam, tôi tự hào khi thấy nhiều người trong cộng đồng của mình mở tiệm riêng và học hỏi về nghề làm móng.”

Nguyên tác: How Vietnamese Australians came to dominate the nail salon industry | Najma Sambul | https://www.abc.net.au, 01.09.2024
Người dịch: Minh Hạnh

Direct link: https://caidinh.com/trangluu1/vanhoaxahoi/xahoi/bangcachnaonguoivietouc.html