Trần Minh Cảnh

Tác giả Quỳnh Trần đoạt giải Runeberg cho cuốn sách đầu tay: Bóng Tối và Sự Mát Mẻ.

Quỳnh Trần, người đoạt giải Runeberg. Bức ảnh được chụp vào ngày 9 tháng 12/2021,
khi những người được đề cử Giải thưởng Runeberg được công bố trên Porvoo. Ảnh: Outi Paappanen

Tác giả Quỳnh Trần đoạt giải Runeberg –giành được cho tiểu thuyết đầu tay Bóng Tối và Sự Mát Mẻ "Shadow and Coolness" (Oos Menna), miêu tả cuộc sống của một gia đình Việt Nam nhỏ ở Ostrobothnia, Anh là người thắng giải, được chọn trong số mười ứng cử viên.

Nguyên bản bằng tiếng Thụy Điển, tác phẩm đã làm hài lòng ban giám khảo với câu chuyện giàu hình ảnh và ngôn ngữ. Kết luận để bình chọn quyển sách nầy đã được ban giám khảo mô tả về cuốn tiểu thuyết như sau:

“Cuốn tiểu thuyết của Trần không trình bày hoặc đưa ra những lời giải thích có sẵn, mà cho phép người đọc tự tạo ra những cách hiểu của họ. Cuốn tiểu thuyết có âm điệu độc đáo, một tổng thể có nhiều màu sắc và đẹp đẽ và là bổ sung mới mẻ cho văn học Phần Lan ”

Năm nay, ban giám khảo gồm có: văn sĩ Marja-Leena Tiainen, nhà phê bình Merja Leppälahti và nhà nghiên cứu văn học Hanna Lahdenperä.

Trần, sống ở Malmö, Thụy Điển, đã đến Porvoo để nhận giải thưởng 20.000 euro.

Chúng tôi đã liên lạc với Quỳnh Trần, 32 tuổi, qua điện thoại trước lễ trao giải. Nhà văn đầu tay nầy đã trả lời chúng tôi một cách vui vẻ như sau:

- Tôi chưa thực sự tin điều nầy. Giải thưởng là một bất ngờ thực sự lớn. Tôi chỉ mới gần đây quen với ý tưởng rằng người ta đang đọc một cuốn sách do tôi viết.

Trần có gốc gác Việt Nam. Cha mẹ anh chuyển đến Phần Lan vào năm 1989, cùng năm mà Quỳnh được sinh ra. Anh ấy đã sống ở Pietarsaari trong suốt thời thơ ấu và thanh niên của mình.

Thật trùng hợp, J. L. Runeberg cũng sinh ra ở Pietarsaari. Các sự kiện của cuốn tiểu thuyết đầu tay cũng nằm ở Pietarsaari. Bóng Tối và Sự Mát Mẻ kể về một gia đình ba người gồm mẹ Má, anh lớn Hiếu và cậu em trai trong truyện là nhân vật kể chuyện. Người cha của gia đình đã không được nói đến.

Trần nói rằng gia đình trong tiểu thuyễt là hư cấu. Nó không liên quan gì đến gia đình thời thơ ấu của chính anh ấy.

Nói chung, Trần không muốn nói nhiều về bản thân xuất thân.

Tuy vậy, anh ấy tiết lộ một chút rằng anh ấy đã sống ở Malmö gần mười năm. Trần là một nhà tâm lý học chuyên nghiệp, nhưng không muốn nói thêm về công việc của mình. Anh ấy đã viết cuốn sách đầu tay của mình trong một vài năm song song với công việc của mình.

Trần đã theo học viết văn ở trường Biskops Arnö Folk danh tiếng ở Thụy Điển.

Giữa các nền văn hóa

Bìa sách Bóng Tối và Sự Mát Mẻ của Quỳnh Trần đoạt giải văn chương Phần Lan Runeberg

Cuốn tiểu thuyết Bóng Tối và Sự Mát Mẻ không có cốt truyện, nhưng bao gồm các chương có độ dài khác nhau. Các chương vẽ nên một bức tranh về sự năng động đặc biệt của một gia đình nhỏ. Người mẹ, Má, muốn làm giàu và cố gắng kiếm tiền cho gia đình bằng nhiều cách. Ngoài ra, bà còn duy trì kỷ luật nghiêm khắc đối với các con của mình, đặc biệt là đối với người anh lớn có tính chống đối hơn. Anh cả Hiếu bắt đầu có hứng thú với các cô gái và dành cả cuộc đời để thay đổi bạn gái. Nhân vật kể chuyện quan sát tất cả những điều này, dù ít hay nhiều với tư cách là một người ngoài cuộc.

Cộng đồng Việt Nam cũng được đưa lên mạnh mẽ.

- Pietarsaari đã và vẫn còn nhiều người tỵ nạn đã rời khỏi Việt Nam trong quá khứ, Trần nói.

Cuốn sách được tạo ra giữa văn hóa Phần Lan và Việt Nam. Thế hệ lớn tuổi ở trong vòng sinh hoạt của riêng họ, trong khi những người trẻ có khả năng ngôn ngữ đi lại trôi chảy giữa các nền văn hóa khác nhau và gặp gỡ những người mới.

Trần về thăm quê hương của mình ở Pietarsaari vài lần một năm và vẫn nói tiếng Việt trôi chảy. Trần hiểu rất rõ tiếng Phần Lan, nhưng không thích nói.

Tường thuật trực quan

Trần viết một cách nên thơ và miêu tả. Anh ấy nói rằng đã mất một thời gian dài để tìm được âm điệu phù hợp.

- Tôi không dễ tìm được âm điệu cho mình. Tôi đã thử rất nhiều và viết đi viết lại nhiều lần.

Ban giám khảo Runeberg so sánh cuốn tiểu thuyết của Trần với một bức ảnh: "Ánh sáng và bóng tối và các chi tiết được thu hút từng chút một vào tâm trí người xem."

Hình ảnh cũng đóng một vai trò quan trọng ở cấp độ câu chuyện. Má mua một chiếc máy ảnh và hăng hái học cách chụp. Cuốn sách vẫn sống trong thời của máy ảnh dùng phim. Ngoài ra nhiều bộ phim châu Á cũng được đề cập đến.

Theo Trần, nhân vật chính của cuốn sách, một cậu bé tiểu học, không hề giống cậu. Mặc dù cậu ấy cũng thích chuyện viết lách.

Trí tưởng tượng là nguồn lực của nhân vật chính trong câu chuyện. Nó thậm chí còn lên đến cường độ quá đáng khi cậu mô tả một chuyến đi hái trái rừng mà đích thân cậu không thể tham gia.

Giải thưởng Runeberg là một trong những giải thưởng văn chương quan trọng nhất ở Phần Lan. Nó khác với Giải thưởng Finlandia ở chỗ sự lựa chọn cuối cùng cũng được thực hiện bởi một hội đồng chuyên gia, trong khi người đoạt giải Finlandia chỉ được chọn bởi một người.

Giải thưởng Runeberg không giới hạn thể loại tiểu thuyết, vì nó có thể bao gồm cả thơ và tiểu luận. Từ vài năm trước, số tiền thưởng của giải đã được nâng lên 20.000 €.

Trần vẫn chưa biết mình định làm gì với số tiền thưởng.

Nguyên tác: Esikoiskirjailija Quynh Tran voitti Runeberg-palkinnon – kirja kuvaa pienen vietnamilaisperheen elämää Pohjanmaalla

.

Tác giả: Miia Gustafsson (yle.fi, 05.02.2022)
Bản dịch của Trần Minh Cảnh, Helsinki

Direct link: https://caidinh.com/trangluu1/thanhcongnguoiviet/tacgiaquynhtran.htm