Trần Ngọc

Mark Rutte, thủ tướng tại vị lâu nhất của Hòa Lan

.

Hôm nay, 02/08/2022, Mark Rutte trở thành vị thủ tướng giữ chức này lâu nhất trong lịch sử Hòa Lan.

Ông đã ở chức này trong 4 nhiệm kỳ liên tiếp, từ 14/10/2010, tới nay là 11 năm 292 ngày (4310 ngày), vượt qua thủ tướng Ruud Lubbers (11 năm 291 ngày, từ 1982 tới 1994).

Sinh năm 1967, từ nhỏ thủ tướng Rutte đã nổi bật trong tham vọng leo lên vị trí lãnh đạo trong chính trường. Sự nghiệp chính trị của ông bắt đầu năm ông 21 tuổi, với chức vụ Chủ tịch Nhóm trẻ JOVD, có thể coi là nơi gieo mầm những tài năng đầy triển vọng cho lực lượng nòng cốt của đảng VVD mà ông là thành viên ban chấp hành lúc 26 tuổi và từ 2006 trở thành chủ tịch đảng này. Trong 2 nhiệm kỳ đầu, ông đã mang thắng lợi vẻ vang đến cho đảng VVD, từ 22 ghế trong quốc hội, lên 41 ghế, và từ đó cho tới nay là đảng có nhiều ghế nhất.

Trong 4 nhiệm kỳ, thủ tướng Mark Rutte đã phải đối phó với nhiều vấn đề quốc tế:

• Hậu quả của cuộc khủng hoảng tài chính bắt đầu từ 2007, cho tới 2011 mới được coi là chấm dứt.
• Vụ chiếc phi cơ MH17 của hãng hàng không Malaysia Airlines bị hỏa tiễn BUK của Nga bắn hạ ngày 17/07/2014.
• Dịch covid-19 từ cuối 2019.
• Chiến tranh tại Syria, Afghanistan... với những làn sóng người tị nạn.
• Vấn nạn ô nhiễm môi trường do khí thải từ nhà máy và do chăn nuôi theo lối kỹ nghệ.
• Xung đột Ukraine-Nga.

và một số vấn đề quan trọng có tầm mức quốc gia (tuy chúng có thể đã âm ỉ từ trước):

• Các công ty lớn đa quốc gia lợi dụng những thỏa thuận dễ dãi về thuế má, đặt văn phòng trung gian ở Hòa Lan để trốn thuế.
• Các trùm ma túy lợi dụng sự sơ hở của quan thuế và nhân viên cảng để dùng Hòa Lan làm trạm trung chuyển hoặc phân phối ma túy, khiến Hòa Lan bị mang tiếng là ‘quốc gia ma túy’.
• Trong thủ tục xét duyệt phụ cấp giữ trẻ có nhiều sai phạm mang tính đối xử phân biệt với người ngoại quốc, mà các quan chức cao cấp đã cố tình che dấu và bao che nhau khiến cho nhiều gia đình phải ly tán và mang công mắc nợ.
• Vấn đề đất sụp tại Groningen do khai thác khí đốt ngày càng trầm trọng.

Thủ tướng Mark Rutte nổi tiếng là một người bình dị. Ông đi làm bằng chiếc xe đạp cũ, thường mặc áo thun hoặc áo sơ-mi, tay xắn lên tới khuỷu. Vào tháng 5/2022, người ta phát hiện ra là ông vẫn dùng chiếc điện thoại Nokia 301 với quá ít chức năng khiến cho ông không thể điện thoại khi ở Hoa Kỳ và (theo lời ông khai) mỗi ngày phải xóa nhiều tin nhắn vì quá dung lượng! Ông thường xuyên tiếp xúc với đồng bào, lắng nghe nguyện vọng của họ (tuy chỉ lắng nghe mà không hứa hẹn cụ thể), mở cuộc họp báo hàng tuần trong những giai đoạn gay cấn để giải thích với truyền thông v.v.. Ông ưa dùng cụm từ ‘khủng hoảng…’ (crisis) khi đề cập đến những vấn đề quan trọng: khủng hoảng tín dụng, khủng hoảng trợ cấp, khủng hoảng khí hậu, khủng hoảng ‘khí nitro’, khủng hoảng tị nạn, khủng hoảng gia cư v.v..

Điểm đặc biệt là ông có biệt tài tránh né đưa ra quyết định. Ông tìm cách để cho các thuộc cấp làm chuyện này. Giữa vấn đề cần giải quyết và thủ tướng Rutte, người ta thấy là luôn luôn có người khác phải đứng giữa chịu đòn, do ông dàn dựng. Nhiều lần, sau khi bị cật vấn với bằng chứng rõ ràng, ông lật ngược lời đã phát biểu bằng cách chối là ‘không nhớ’. Vì thế ông đã được mệnh danh là ‘thủ tướng teflon’ (tiếng Việt có thành ngữ ‘trơn như lươn’), lần nào cũng thoát những cuộc tra vấn. Ông rất ít khi giận, luôn dùng tài ứng phó với những từ ngữ mang tính mơ hồ, nhưng khi cần thiết cũng đưa ra những đối đáp bốp chát, những nhận định ngắn gọn và đanh thép. Ông từng gọi tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Erdogan là ‘con khỉ’ (ám chỉ thành ngữ Hòa Lan ‘nu komt de aap uit de mouw’ – bây giờ thì con khỉ chui ra từ ống tay áo = đã lộ nguyên hình). Xét cho cùng, tài đặc biệt của ông là có thể nói chuyện với tất cả các phe phái, vuốt giận mọi người (ngay trong lúc đó). Nhiều người không ưa, nhưng trong thời điểm này, với hoàn cảnh hiện nay, khó tìm được người có thể điều hợp một hạ viện với 16 đảng, với nội các gồm 4 đảng với chủ trương đường lối khác nhau khá xa. Điều này có thể thấy trong thời gian dài kỷ lục gần 300 ngày điều đình lập chính phủ sau kỳ bầu cử quốc hội năm 2021, khi hai đảng D66 (số 2) và CDA (số 3) đã ra tuyên bố bất tín nhiệm Mark Rutte mà cuối cùng đành phải ngồi chung để thành lập nội các trước sự thúc bách của dư luận.

Và cuối cùng, trong những cuộc họp các nguyên thủ quốc tế, muốn biết Mark Rutte là ai, chỉ cần xem chiều cao. Với 1,93m, Mark Rutte hiện là nguyên thủ cao nhất thế giới!

***

Tuy Mark Rutte là một vị thủ tướng đặc biệt của Hòa Lan nhưng cho dù rất muốn, ông cũng khó giữ ghế này cho đến hết nhiệm kỳ. Các rạn nứt trong nội các, và ngay trong đảng VVD của ông, sự bó tay của một số bộ trưởng trong nhiệm vụ phải thi hành để đạt được những thỏa thuận quốc tế và để thỏa mãn (phần nào) nhu cầu nhà ở, cái ăn cái mặc của dân chúng… là những hiểm họa luôn rình rập. Chưa kể bầy sói 12 đảng đối lập trong quốc hội đang nhâu nhâu chực chờ con mồi đang xoay trở chống đỡ. Các thăm dò đã cho thấy đảng VVD của ông đang mất tới 1/4 hậu thuẫn. Câu hỏi là: Mark Rutte còn chống đỡ được bao lâu nữa?

.

Trần Ngọc

Direct link: https://caidinh.com/trangluu1/sinhhoat/sinhhoathoalan/markruttethutuongtaivi.html