Chương Ngô

Luật thừa kế (erfrecht) và di chúc (testament)

Tại Hòa Lan, luật thừa kế căn bản (wettelijk erfrecht) được áp dụng trong trường hợp không có di chúc (testament). Thí dụ, một cặp vợ chồng, nếu không làm di chúc, khi một người qua đời, tài sản của họ sẽ được chia hưởng theo thứ tự như sau:

• Người vợ hoặc người chồng còn sống, và tất cả các con;
• Cha mẹ và anh em của người đã khuất, nếu không có ai trong nhóm 1 còn sống;
• Ông bà, cô chú, cậu dì của người đã khuất, nếu không có ai trong nhóm 1 và 2;
• Ông bà cố, ba mẹ của cô chú, cậu dì, nếu không có ai trong nhóm 1, 2 và 3.

Thí dụ:  Một cặp vợ chồng (có hôn thú) có hai người con và hai đứa cháu (nội và ngoại). Người con (trai) thứ nhất có vợ, người con (gái) thứ hai sống chung (không có hôn thú).

Tài sản của cặp vợ chồng bao gồm:

    1 căn nhà (trị giá WOZ):        €340.000
    Tiền gởi ngân hàng:               €  20.000

    Tổng cộng:                           €360.000

A. Trường hợp thứ nhất: Không làm di chúc (testament)

Theo luật thừa kế căn bản của Hòa Lan năm 2024, tổng số tài sản/gia tài €360.000 này, khi một trong hai người qua đời, sẽ được chia như sau:

• Người còn sống (vợ hay chồng) được hưởng phần gia tài của mình: €360.000/2 = €180.000;
• Phần tài sản của người quá cố (€180.000) sẽ được chia làm 3 phần đồng đều cho người (vợ hay chồng) còn sống và 2 người con. Như vây, mỗi người sẽ được thừa hưởng 1/3 phần của người quá cố: €180.000/3 = €60.000;
• Thuế thừa kế (erfbelasting) sẽ được tính như sau:

• Do việc tài sản là bất động sản (nhà), người vợ/chồng còn sống vẫn còn ở trong căn nhà đó nên 2 người con chưa được chia gia tài. Tuy vậy, luật qui định là trong vòng 8 tháng, người vợ/chồng còn sống phải trả tiền thuế thừa kế (erfbelasting) €6.962 (€3481 + €3481) thay cho hai đứa con.
• Người con #1 có vợ (có hôn thú), nếu sau này hai người ly dị, người vợ này được hưởng 50% tiền thừa kế của người con thứ nhất.
• Người con #2 chỉ sống chung (không hôn thú), nếu sau này hai người chia tay thì người bạn (đời) của người con thứ hai không được hưởng 50% tiền thừa kế.

B. Trường hợp thứ hai: Làm di chúc (testament) ghi rõ những điều khác biệt mà mình muốn, thí dụ:

• Trong di chúc có thể ghi: “Nếu một trong hai người (vợ chồng) qua đời, toàn thể tài sản sẽ do người còn lại thừa hưởng, và tài sản sẽ được chia cho các con sau khi cả hai người (vợ chồng) qua đời”.
• Nếu ghi rõ trong di chúc: “Tài sản sẽ chỉ cho con được hưởng” thì sau này nếu con #1 và vợ ly dị nhau, vợ của người con không được hưởng tiền thừa kế.
• Thuế thừa kế (erfbelasting) được tính như sau, khi một người (vợ/chồng) qua đời:

• Khi cả hai vợ chồng qua đời, hai người con được hưởng toàn bộ tài sản €360.000 và thuế thừa kế (erfbelasting) được tính như sau:

• Khi làm di chúc (testament), có thể ghi rõ: “cho các cháu (nội, ngoại) một số tiền bằng với số tiền được miễn thuế hàng năm” (2024 là €25.000), như vậy các cháu không phải trả thuế và hai người con trả thuế ít hơn.

Tại Hòa Lan, bản di chúc chỉ có giá trị luật pháp khi được làm bởi một người chưởng khế (notaris). Ngườì chưởng khế sẽ cố vấn, giải thích và thiết lập bản di chúc với những gì chúng ta muốn. Chúng ta là người quyết định tài sản của mình sẽ để lại cho người nào và ai sẽ là người chịu trách nhiệm để thi hành bản di chúc này.

Khi bản di chúc được thực hiện xong, vị chưởng khế sẽ gửi bản di chúc đến Cơ Quan Lưu Trữ Di Chúc Trung Ương (Het Centraal Testamentenregister). Cơ quan này không có quyền đọc bản di chúc mà chỉ ghi lại ai là người làm di chúc, vào ngày nào và ai là người chưởng khế thiết lập bản di chúc này. Các dự kiện trên nhằm mục đích cho người thừa kế biết di chúc thực hiện tại đâu. Tốt hơn hết người làm di chúc nên cho thân nhân biết di chúc được thực hiện bởi văn phòng chưởng khế nào để sau này có thể liên hệ người chưởng khế trực tiếp và nhanh chóng.
Trang nhà NOTARIS.NL có thiết lập một bản danh sách kiểm tra (checklist), qua “checklist” này chúng ta có thể thấy  được những  điểm cần chú ý trong tình huống của chính mình và là một sự chuẩn bị tốt để làm cuộc hẹn với người chưởng khế trong tiến trình làm di chúc.

Chương Ngô

Direct link: https://caidinh.com/trangluu1/sinhhoat/sinhhoathoalan/luatthuakevadichuc.html