www.wikipedia.org
 |
Wikipedia là một bách khoa toàn thư tự do, là kết quả của sự cộng tác của chính những người đọc từ khắp nơi trên thế giới. Trang mạng này có tính chất wiki, có nghĩa là tất cả mọi người đều có thể sửa đổi bất cứ trang nào cũng được.
Wikipedia chính thức khai trương vào ngày 15 tháng 1 năm 2001 bởi hai người sáng lập Jimmy Wales, Larry Sanger và vài người cộng tác nhiệt thành khác (tất cả đều nói tiếng Anh). Chỉ hơn ba năm sau, vào tháng 3 năm 2004, đã có 6.000 người đóng góp tích cực để làm 600.000 bài đọc bằng 50 thứ tiếng. Cho đến cuối tháng 01/2006 đã có tới nửa triệu bài đọc bằng tiếng Anh; mọi ngày hàng trăm nghìn người ghé thăm từ khắp nơi để làm nhiều chục nghìn sửa đổi cũng như bắt đầu nhiều bài đọc mới.
|
Những bài trong Wikipedia được trải dài qua hơn 200 ngôn ngữ (số liệu 01/01/2006), trong số này Việt ngữ được xếp nằm ở những hàng đầu trong nhóm ngôn ngữ có từ 1000 đến 10000 bài. Muốn biết chính xác hơn, bạn có thể vào xem thẳng trong mục lục Wikipedia được cập nhật liên tục nhiều lần trong ngày.
Bộ Wikipedia tiếng Việt ra đời vào ngày 12/01/2003. Hai người có công đầu xây dựng Wikipedia tiếng Việt là Nguyễn Xuân Minh và Nguyễn Hữu Dụng, cư ngụ ở Hoa Kỳ. Từ những bước sơ khai, hai sinh viên này đã cùng bạn bè cải biến hình thức để đáp ứng đúng với tiêu chuẩn ‘wiki'. Tới tháng 4/2005 Wikipedia tiếng Việt đã hoàn toàn đổi mới. Nguyễn Xuân Minh và Nguyễn Hữu Dụng hiện giờ là Tổng Quản Lý của Wikipedia phần tiếng Việt, cùng với một người nữa là Cao Xuân Hiếu.
Công việc quản lý Wikipedia không phải chuyện đơn giản. Ðể bảo đảm Wikipedia không là nơi xả rác, không là chỗ quảng cáo và cũng không trở thảnh một diễn đàn, ngoài những qui định chặt chẽ, một đòi hỏi lương tâm những người góp tài liệu, ban điều hành mang một trách nhiệm nặng là đánh giá bài viết và cùng với các thành viên biểu quyết về việc xóa bài đã đăng vì không phù hợp chủ trương.
Một điểm mạnh của Wikipedia là những thông tin đưa lên sẽ có nhiều người xem xét và phê phán, để cuối cùng chỉ còn lại những dữ kiện trung thực nhất. Ngoài ra Wikipedia bảo đảm bài sẽ không bị kiểm duyệt, miễn là nằm trong khuôn khổ luật định của tiểu bang Florida, nơi đặt máy chủ Wikipedia.
Ðiểm yếu của Wikipedia có lẽ nằm ở chỗ nó luôn luôn ở dạng không đầy đủ và các đề mục không cân bằng, thứ hai là tốc độ tìm kiếm (truy cập) nhiều khi còn quá chậm và mất nhiều thời gian để tìm được đúng thông tin cần thiết.
Tên "Wikipedia" là nhãn hiệu đăng ký ở Liên minh châu Âu và Nhật Bản, và Quỹ Hỗ Trợ đang đăng ký nó ở Hoa Kỳ. Biểu trưng "quả bóng lắp hình" dưới bản quyền của Quỹ Hỗ Trợ Wikimedia. Còn nguồn gốc Wiki ở đâu? Hình như nó có xuất xứ từ ngôn ngữ của một số dân da đỏ ở miền Tây – Tây Nam Hoa Kỳ, có nghĩa là túp lều.
Thanh Tâm
Cái Đình - 2006