Uyên Lu

Country road, take me home.. (Deel 05)

Cái Đình start in de rubriek Cultuur en Maatschappij een serie dubbele interviews met als titel “Country road, take me home…”. In deze interviews komen steeds twee mensen aan het woord die door omstandigheden langdurig te maken krijgen met een andere taal en cultuur, in de breedste zin van het woord. Ervaring uitwisselen zodat je eventueel iets van elkaar kunt leren is het voornaamste doel van deze interviews.

In deze vijfde aflevering komen Bao Hanh en haar verloofde, Will aan het woord. Beiden zijn in de leeftijdscategorie van 25 tot 35. Bao Hanh is van Vietnamese afkomst en woont zo goed als haar hele leven in Nederland. Will is van Australische afkomst en woont sinds 2001 in Nederland. Sinds een aantal weken hebben Bao Hanh en Will zich verloofd. Wat de keuze voor een partner met een andere culturele achtergrond betekent, kunt u hieronder lezen.

De interviews konden dankzij het digitale tijdperk op afstand worden afgenomen. Om een compleet en overzichtelijk beeld te krijgen worden de interviews in drie hoofdstukken verdeeld.
Het eerste hoofdstuk gaat over het verleden. Voor Bao Hanh en Will betekent dit de periode voordat ze elkaar hebben leren kennen. Het tweede deel gaat over hun huidige leven en het derde deel over de toekomst.

Vertel iets over jullie leven voordat jullie elkaar leerden kennen?

1. Hoe voorzag je jezelf in het levensonderhoud?

Bao Hanh: Ik studeerde toen nog aan de Hogere Europese Beroepen Opleiding in Den Haag. Ik had een bijbaantje bij de Hogeschool, als vice-voorzitter van de Sectorraad, en had diverse andere bijbaantjes. Daarnaast kreeg ik ook wat extraatjes van mijn ouders.
Will: I had just completed my university degrees and was working in Den Haag. I had only come to NL for a short break on my way back to Australia from The Czech Republik but was enjoying life in NL so I decided to stay a bit longer and get a job.

2. Wat voor beeld had je van Nederland/Vietnam en diens inwoners?

Bao Hanh: Na mijn tweede bezoek aan Vietnam in 1998, zag ik het land steeds minder als mijn thuis. Het werd duidelijk dat ik door mijn opvoeding hier in NL te veel vervreemd ben van mijn leeftijdsgenoten daar. Mijn ouders zijn ook wat vrijer in hun opvoeding dan gemiddelde Vietnamezen. Ik merk dat ook aan mijn houding in de samenleving. Het klinkt misschien arrogant, maar ik denk dat ik meer volwassen was/ben dan gemiddelde Vietnamese meisjes, omdat ik ook vaker uit kon gaan en andere dingen kon doen met mijn Nederlandse vrienden etc. Ik zag Nederland echter pas na mijn stage in Nieuw-Zeeland in 2002 als mijn thuis. Maar dit komt vooral omdat mijn ouders en vrienden in Nederland wonen.
Will: I was only in NL for 6 months but I found the people friendly and easy to get along with. Pretty much the same as in Australia. One advantage for me was that although I was in NL I worked in a European operations office for an American company. Thus I became friends with people from many different countries and cultural backgrounds.

3. Wat voor beeld had je van Australië en diens inwoners?

Bao Hanh: We waren in 2000 met de hele familie op vakantie in Australië, bij de zus van mijn moeder. Ik vond de mensen heel aardig, amicaal en relaxed.
Will: Basically the same as in NL. When you are working it doesn’t really matter where you are.

4. Vertel iets over de reden waarom je ouders zich in Australie/Nederland zijn gaan vestigen?

Bao Hanh: Mijn ouders zijn in 1980 gevlucht, na de Vietnam-oorlog. Mijn vader zat in het oppositieleger (Zuid) en zij waren genoodzaakt om te vertrekken. Het was geen plan om naar NL te komen, want eigenlijk wilden ze liever naar de VS – zoals alle Vietnamezen – maar toen kwam het lot en gaf ze een Nederlandse boot die ze heeft gered uit het vissersbootje.
Will: My parents and grandparents were all born and raised in Australia.

5. Welke taal sprak je toen je nog thuis woonde?

Bao Hanh: Vietnamees met volwassenen en Nederlands met mijn broer en vrienden.
Will: Only English.

Vertel iets over jullie huidige leven samen

6. Hoe hebben jullie elkaar leren kennen? Wat was je eerste indruk van haar/hem?

Bao Hanh: Via een studievriend van me. Zij hebben beiden uitwisseling gedaan op een universiteit in Tjechië en Will heeft besloten om met hem mee te gaan naar Nederland. Eigenlijk alleen voor een vakantie en een beetje werk – maar dat is nu een stuk serieuzer geworden. Ik vond hem erg aantrekkelijk en leuk, al was hij voor het doen van Nederlandse jongens in het eerste contact wel heel erg stil en gereserveerd. Op het eind van de avond wist ik pas dat hij mij ook wel leuk vond, omdat hij naar mijn nummer vroeg.
Will: Bao Hanh’s recollection is accurate.

7. Jullie zijn sinds kort verloofd. Zijn jullie bij het organiseren van het feest tegen praktische problemen aangelopen t.a.v. culturele verschillen? Hoe gingen jullie ermee om? Hoe reageerden je ouders en je omgeving daarop?

Bao Hanh: We zijn nog niet aan het organiseren geslagen, want we hebben de datum een beetje op de lange termijn (2007) geschoven. Het is inmiddels wel duidelijk geworden dat sommige gebruiken in beide culturen totaal anders zijn. Volgens Will betaalt in Australië namelijk de familie van de vrouw alle kosten van de bruiloft. Bij de Vietnamezen is dat andersom. Wij hebben maar besloten om alle kosten te delen. Voor de rest zijn we allebei niet echt weg van de Nederlandse stijl van feest vieren zoals een saaie receptie. Dus we willen allebei wel in ieder geval een diner voor iedereen met aansluitend feest.
Will: I still need to save some cash as apparently the Vietnamese tradition is that I present 10000eur (13000$usd) of fresh crisp bills in a box to Bao Hanh’s parents as proof of solvency. For the rest I am pretty laid-back…

8. Hoe voorzie je jezelf nu in het levensonderhoud?

Bao Hanh: Ik werk als ambtelijk secretaris van de ondernemingsraad van Heerema Marine Contractors; een bedrijf dat gaspijpen en olieplatforms wereldwijd installeert. Na mijn stage bij Amnesty International krijg ik wel verbaasde blikken voor mijn keuze om voor deze club te werken. Maar als ik uitleg dat ik niet echt bezig ben met inhoudelijke werkzaamheden van het bedrijf, maar met het opkomen van de personeelsbelangen, krijg ik meer begrip. Hiernaast studeer ik rechten.
Will: Things seem to be going quite well. I enjoy my job and social activities. The only thing I would like to change is where we live. I am ready to move out of the city centre and somewhere a little bit quieter.

9. Wat zijn de grootste problemen in het dagelijkse leven (thuis, school, studie, werk, enz.) als tweede generatie c.q. nieuwkomers in Nederland? En hoe ging je ermee om?

Bao Hanh: De constante identiteitscrisis: je bent niet Nederlands, want daar word je elke keer weer op gewezen door je omgeving – soms wat subtieler en soms nogal direct -, maar je bent ook niet echt Vietnamees. Ik heb me er nu bij neergelegd. Ik voel me ook niet meer Nederlands, of Vietnamees – maar echt 50/50, of misschien wel mezelf. Al begin ik steeds meer negatieve eigenschappen van Nederlanders te zien de laatste tijd. Maar als je je gedrag niet aan je omgeving aanpast dan lopen de mensen over je heen. Ik pas mij daarom voortdurend aan de groep waar ik mij op dat moment bevind. Bij mijn ouders en onder de Engelsen wat meer Vietnamees, dus wat beleefder en terughouden. Bij Nederlanders wat assertiever en directer. Helaas loopt in de praktijk alles soms door elkaar heen. Ik probeer daarom maar het dichtst bij mezelf te blijven.
Will: None – to be honest life in the Netherlands isn’t that different from Australia. Well the only issue is my written Dutch. Speaking, listening and reading are all ok maar mijn Nederlands op schrift is nog niet goed genoeg!

10. Heb je hierbij hulp gekregen? Zo ja, van wie? Zo nee, waarom niet?

Bao Hanh: Ik heb een paar maanden geleden een workshop assertiviteit gehad van de Universiteit van Leiden, waar ik rechten studeer. Dit had me heel veel geholpen in minder nadenken in wat ik zou moeten zeggen en het gewoon te doen.
Will: I don’t think so but I came to NL already knowing some Dutch people so I kind of landed on my feet. I don’t think you can ever over-estimate the value of tips from a local person.

11. Is het ook leuk om als tweede generatie in Nederland op te groeien c.q. als nieuwkomer in Nederland te zijn? Kun je een paar voorbeelden noemen?

Bao Hanh: Ja hoor, voordelen zijn: Je beter kunnen inleven in personen die uit een ander land komen en lekkerder eten dan die saaie stamppotten.

12. Wat voor beeld heb je nu van Nederland/Vietnam? Wat zijn de leuke en minder leuke kanten?

Bao Hanh: Ik vind het jammer dat mensen zo gericht zijn op geld in Vietnam. Het doet me veel verdriet om te merken dat, na het geven van zoveel geld, de mensen er alleen maar hebberiger en gehaaider zijn geworden. Maar dat is mens-eigen en speelt niet alleen in Vietnam, maar ook bijvoorbeeld in Indonesië, heb ik me laten vertellen. Na mijn stage in Nieuw-Zeeland, en misschien ook door de invloed van Will, begint Nederland mij steeds meer tegen te staan: rommel op straat, de mensen zijn vaak onbeschoft en brutaal. De samenleving is te ver doorgeschoten in zijn individualisme. Wat ik wel positief aan Nederland vind in vergelijking met Vietnam is de democratie en het algemeen respect voor de mensenrechten.

13. Wat voor beeld heb je nu van Australie? Wat zijn de leuke en minder leuke kanten?

Bao Hanh: Sinds 2000 ben ik nog twee keer naar Australië gegaan. Je merkt dat ook dit land veramerikaniseert: grote verpakkingen, dikkere mensen en Amerikaans gedrag (onecht) – met name de meisjes. Ook begin ik meer nadelen te zien: alles is ver weg, je hebt de auto altijd nodig – en ik ben wel een beetje een milieu-activist – en soms vind ik de mensen iets té “laid-back”.
Will: Australia is very insulated and inward looking. The press is dominated by two wealthy families and the so called “tyranny of distance” still means Australia retains both some of its most beautifull aspects (spirit of mateship, nature) as well isolation.

14. Welke taal/talen spreken jullie met elkaar en bij elkaars familie?

Bao Hanh: Een mix van Nederlands en Engels, maar Engels met zijn familie natuurlijk (die nog in Australië leeft).
Will: Bij elkaar Nederlands/Engels en met Bao Hanh’s ouders Nederlands.

15. Wat zijn de grootste problemen in het dagelijks leven als “kind” van drie culturen? En hoe ga je ermee om?

Bao Hanh: Dat overal een ander soort gedrag van je wordt verwacht, meestal probeer ik me hieraan aan te passen.

16. Wat zijn de leuke kanten om “kind” van drie culturen te zijn?

Bao Hanh: Je ziet veel en leert veel.

17. Bij welke cultuur/culturen voel je je nu het meest thuis (Nederlandse, Australische, Vietnamese)? Waarom?

Bao Hanh: Australische, omdat de mensen qua gedrag een beetje ertussen zitten. Wel Westers, maar nog steeds beleefd en de familie staat hoog in het vaandel.
Will: Vietnamese – I like Vietnamese art work and Vietnamese food although I have never been there so I can’t really say. I guess a more accurate answer would be Dutch-Vietnamese first generation (the idea of family values is stronger with D-V which is the same as in Australia).

18. Is er nu nog sprake van aanpassingsproblemen of ben je zo goed als geïntegreerd in Nederland? Waaraan merk je dat?

Bao Hanh: Ik heb nu niet veel aanpassingsproblemen meer denk ik. Alhoewel, echt aanpassingsproblemen heb ik nooit gehad, want bijna al mijn vrienden zijn Nederlands, of ook van de tweede generatie allochtonen. Ik merk het aan het feit dat ik steeds minder twijfel aan mijn gedrag, maar misschien is dat ook meer het zelfvertrouwen die je krijgt naarmate je ouder wordt.
Will: Most of my friends are also Dutch and there really isn’t that much difference between people on an individual basis.

19. Wat zijn jouw ontspanningsbezigheden?

Bao Hanh: lezen, schilderen, reizen en piano spelen.
Will: Socializing and sport (in that order).

20. Wat is jouw levensmotto?

Bao Hanh: Je bent zelf verantwoordelijk voor wat er gebeurt.
Will: Not sure if I have a motto but I think we need to look at our own actions before criticizing other peoples. Or what comes around goes around – be nice to others and later in life you will be the better for it.

21. Hoe vaak eet je nu zoals je vroeger thuis at? En wat voor gerecht(en) is(zijn) dat? En wat is jouw lievelingsrecept? En hoe vindt je partner het?

Bao Hanh: Ik maak nu de wat makkelijkere Vietnamese gerechten, zoals bún bò huế, cà chua thịt, gà hấp cải, bánh cuốn, etc. Phở kan ik niet maken, daarvoor ga ik lekker naar huis! Voor de rest maak ik ook wel veel Westerse gerechten; Italiaans, bij tijd en wijle Nederlands, of Frans. En andere keren probeer ik iets Thais te maken. Ik heb niet echt een lievelingsrecept. Mijn karakter is dat ik me nogal snel verveel, dus wat ik nu niet leuk vind, kan morgen anders zijn. Ik kook ongeveer voor de helft Vietnamees en op de resterende dagen iets anders.
Will: Bao Hanh is a far better cook than I am. So generally the difference is that I now eat a lot better although I prefer vegetarian food and Bao Hanh loves meat. This isn’t a huge issue because everything she makes in the kitchen turns to gold so I am very lucky. On the other side it needs to be mentioned that I am responsible for all the cleaning and washing the dishes so there is a good balance between us.

22. Waarin vind je dat je anders bent dan andere Australiers/Vietnamezen/-Nederlanders?

Bao Hanh: Ik ben een stuk westerser dan andere Vietnamezen: zelfstandiger, ga meer uit met vrienden en minder ‘truttig’. Vergeleken met Nederlanders ben ik juist heel bescheiden en timide. Ook word ik stil bij nieuwe en onzekere situaties. Als ik iets niet weet, zeg ik liever niets dan iets onzinnigs. Ik denk dat dat typisch Aziatisch is.
Will: I don’t think that I am different from other Australians or Dutch. In fact I don’t think I am different from anyone else living in the same manner.

23. Waarin lijk jij op dan andere Australiers/Vietnamezen/Nederlanders?

Bao Hanh: zie boven
Will: See above.

24. Waar geloof je in en kun je je geloof in Nederland praktiseren?

Bao Hanh: Boeddhistisch, maar niet echt praktiserend. Ik heb vorige jaar wel qui y (een soort belijdenis) gedaan, maar ik moet eerlijk zeggen dat ik nog iets strenger voor mezelf kan zijn. Ik probeer wel zoveel mogelijk vegetarisch te eten. Het lukt me alleen niet om dit altijd vol te houden. Dus ik doe het maar zoveel mogelijk elke dag. Alcohol drinken doe ik sowieso bijna nooit meer en die andere waarden volgens boeddhistische voorschriften, zou ik sowieso nooit overtreden.
Will: That is too difficult to answer in such a short space – suffice to say that I do believe but not practice.

25. Vormt het geloof een belangrijk issue in jullie relatie? Zo ja, waarom? Zo nee, waarom niet?

Bao Hanh: niet echt, omdat ik in de praktijk niet echt praktiseer. Hij steunt me wel heel erg in mijn geloof en vraagt me regelmatig of ik naar de pagode zou willen gaan. Hij leest ook wel eens boekjes over het boeddhisme en staat heel positief tegenover dit geloof. Maar eerlijk gezegd is het naar mijn mening moeilijk om negatief tegenover het boeddhisme te staan, omdat tolerantie en medeleven met het leven zo centraal staat; soms heb ik het ook met vrienden hierover en vaak hoor ik van hen dat ze het boeddhisme meer als een levenswijze zien dan een geloof.
Will: No.

26. Vind je belangrijk om iets aan de Australische/Vietnamese/Nederlandse taal, cultuur en politiek te doen? Zo ja, wat doe je op dit moment daaraan? Zo nee, waarom niet?

Bao Hanh: Ik vind het zelf heel belangrijk om mijn (Vietnamese) taal op peil te houden. De taal is toch wel een stukje identiteit en nationaliteit. De taal die iemand spreekt, maakt het dat die persoon bij een land hoort. Het is wel moeilijk sinds ik uit huis ben, want ik spreek het alleen nog eens in de zoveel tijd als ik bij mijn ouders ben. Ik heb op een blauwe maandag wat Vietnamese lessen gevolgd op de universiteit van Leiden, maar dat was weer veel te simpel voor me, omdat dit meer voor Nederlanders bedoeld was. Misschien zou ik boekjes moeten gaan lezen of zo.
Will: Ik heb Nederlands taalles twee keer per week. I also read a lot of newspapers and news articles from all over the world. I enjoying experiencing things from all different cultures and find it important to do so. If you really want to have a good understanding as to why people behave and conform to societal rules in different ways you need to be open to participate and listen.

27. Hebben jullie Australië en Vietnam bezocht? Hoe vaak?

Bao Hanh: Vietnam maar twee keer en Australië drie keer.
Will: Many times to Australia and never to Vietnam. I am waiting for an invitation…

28. Vinden jullie zelf dat jullie een geslaagd “geïntegreerd” koppel vormen? Waarom?

Bao Hanh: Ik denk het wel: we hebben weinig (culturele) conflicten. Will luistert veel meer naar me dan een gemiddelde Nederlandse jongen dat zou doen en houdt ook meer rekening met me – hij is in sommige punten haast Aziatisch, in de zin dat hij zich aan me aanpast in plaats van dat hij zijn zin doordrijft. Ook komt zijn familie uit Melbourne, waar heel veel Vietnamezen wonen, dus hij was ook wel bekend met onze cultuur.
Will: I think so and that comes from being accommodating and also wanting to understand and listen. It is always easy to see problems as an individual however if you want to find a solution you need to work with others and I think we do this in our relationship.

29. Is het leven nu rijker of ondragelijker geworden en waardoor komt het?

Bao Hanh: Ik heb hier eerlijk gezegd geen verschil in gemerkt. Het leven komt je eenmaal toe. Dus je kan het net zo goed accepteren in plaats van dat je gaat afvragen of je het nog wel leuk vindt of niet.
Will: I agree with Bao Hanh.

Vertel iets over je plannen voor de toekomst

30. Overweeg je wel eens om in Australie of Vietnam te gaan wonen? Waarom?

Bao Hanh: Soms wel in Australië, omdat de Nederlandse gewoonten en manieren me soms echt de strot uitkomen. Ik zou niet in Vietnam willen wonen, omdat ik weet dat de mensen me toch niet accepteren (als iemand die niet altijd daar heeft gewoond) en anders dit doen om het geld. Bovendien kan ik me totaal niet verenigen met de fundamenten waar het huidige Vietnamese regime op is gestoeld.
Will: I don’t really mind and don’t think about this too often. I plan to cross that bridge together with Bao Hanh when we come to it.

31. Vind je belangrijk dat je kinderen straks iets aan de Australische, Vietnamese, Nederlandse taal en cultuur doen? Waarom?

Bao Hanh: Ja, het is toch een belangrijk deel van hun identiteit. Ook zullen ze hun ouders beter kunnen begrijpen als ze kennis hierover meekrijgen. Kennis van andere talen en culturen kunnen mensen alleen maar verrijken, naar mijn mening. Ik vind het ook ronduit onzin als Vietnamese gezinnen hun kinderen alleen maar Nederlands laten leren. Kinderen kunnen met gemak met meerdere talen omgaan, niet alleen is dit wetenschappelijk bewezen, maar ik zie het ook om me heen. En met mij is het ook goed gekomen. Behalve tijdens mijn eerste 2 jaren op de basisschool (omdat ik hiervoor nooit Nederlands sprak) heb ik nooit problemen gehad met de Nederlandse taal en spreek ik dit ook zonder accent.
Will: I think that will come automatically but that they will also develop their own “culture” drawing on the different backgrounds. Hopefully they will choose the best from all the cultures.

32. In welke taal, cultuur en land zou je je kinderen het liefst willen opvoeden en laten opgroeien? En welke normen, waarden, denkbeelden zou je beslist aan je kinderen willen meegeven?

Bao Hanh: Ik zou ze toch wel een mix willen meegeven van onze culturen. Ik vind het belangrijk om ze te leren dat ze op hun manieren moeten letten en beleefd moeten zijn (zoals in Vietnam en bij de Engelsen), maar de Nederlandse brutaliteit kan ook handig zijn om verder te kunnen komen. Ik denk zelf niet zo erg in verschillende landen of culturen, maar zie het meer als één geheel die je meegeeft. Beslist zou ik hen mee willen geven dat ze tolerant moeten zijn jegens mensen die anders zijn en dat ze medeleven moeten hebben met anderen.
Will: I think that a mix is the only logical answer. We certainly couldn’t try to exclude any languages or culture as that would become apparent from the rest of our families.

33. Waar zou je het liefst je oude dag willen doorbrengen? Waarom?
Bao Hanh: ik weet het nu niet – tijd zal het leren.
Will: Again I am in agreement with Bao Hanh.

Tot slot

34. Heb je tips voor aanstaande paren die ook te maken krijgen met verschillende culturen?

Bao Hanh: ga niet uit van jullie verschillen, maar van jullie overeenkomsten. Sta open voor nieuwe inzichten, want daar kan je alleen maar van leren.
Will: Just be open.

35. Zijn er nog andere zaken die je van het hart wilt?

Bao Hanh: Nee hoor.
Will: No thanks.

Je hebt de lezers van Cái Đình deelgenoot gemaakt van je wereld. Hartelijk dank daarvoor. Cái Đình wenst je een rijk cultureel leven toe.

Aan de lezers van Cái Đình:
Wilt u reageren op deze interviews dan kunt u uw reactie mailen naar: info@caidinh.com

Uyên Lu
Mei 2005