Peter van Eijk

Vrees om terug te keren
Eerste bootvluchtelingen 35 jaar in Nederland

Alphen/Rotterdam – Dit jaar is het 35 jaar geleden dat de eerste Vietnamese bootvluchtelingen in Nederland aankwamen.
Daarom zijn bootvluchtelingen het thema van de Wereldvluchtelingendag.
Ze bleven hier, maar Vietnamezen zijn nog zeer betrokken bij hun land.

*

Zelf behoren Ngo Van Tuan niet tot die eerste lichting vluchtelingen. De inwoner van Alphen werd in november 1980 door de bemanning van een Nederlands schip uit zee gevist. “Ik werd door de communisten naar een heropvoedingskamp gestuurd. Later werd ik vrijgelaten, maar ik besloot toch te vluchten,” zegt hij. Via een tussenstop in Biddinghuizen kwam hij in de zomer van 1981 aan in Alphen, waar hij samen met vele tientallen landgenoten werd opgevangen.

Alphen had – en heeft nog steeds – een vrij grote groep Vietnamese inwoners, dankzij de inspanningen van actieve vrijwilligers als Janny de Graaff, die jarenlang de opvang van bootvluchtelingen coördineerde. “Ik denk dat er in Alphen en omgeving nog tussen de 250 en 300 Vietnamezen wonen, we hebben veel contact met elkaar,” zegt Ngo Van Tuan, die al jaren voorzitter is van de Stichting voor de Ontwikkeling van Vietnam.

Dat is een organisatie die in binnen- en buitenland aandacht vraagt voor de mensenrechten in Vietnam, maar ook voorlichting geeft over de cultuur. De stichting laat geen gelegenheid voorbijgaan om de aandacht van politici in binnen- en buitenland te vestigen op misstanden in Vietnam.

En niet alleen op het gebied van de mensenrechten. “Vorige week nog hebben we in een brief minister Rosenthal gebraagd in Europees verband aandacht te schenken aan de situatie in de Zuid-Chinese Zee. China eigent zich die steeds meer toe, terwijl dit zeegebied door Vietnam wordt beschowd als onderdeel van het land,” zegt hij.

Daarom ook is hij er nog steeds niet toe gekomen om zijn vaderland als toerist te bezoeken. “Er is chaos, het is geen goed moment. Misschien wordt het wel vechten, ik maak me ernstig zorgen. Nee, ik durf er nu niet heen. Daarbij komt dat je als voormalig vluchteling niet goed ligt bij de machthebbers.”

Er zijn wel ex-vluchtelingen terug geweest, maar die kwamen niet met vrolijke verhalen. Het gaat nog steeds niet goed met de mensenrechten in het land, zo blijkt uit een boekwerk dat de stichting al in 2001 publiceerde.

Onvermoeibaar

Politicoloog Ngo Van Tuan – ‘ik heb zelfs nog van de huidige minister Rosenthal les gehad in Leiden’ – werd al in 1981 voorzitter van de vereniging van bootvluchtelingen en hij speelt nog steeds een belangrijke rol in de ongeveer 18.000 mensen tellende gemeenschap. De drie computers die zijn woonkamer domineren, bewijzen dat hij onvermoeibaar bezig is met de toekomst van zijn land.

Eigenlijk had de komst van de eerste bootvluchteling dit jaar moeten worden herdacht. “Maar dat zal waarschijnlijk begin volgend jaar worden. We hebben subsidie aangevraagd, maar de procedure duurt te lang om de herdenking nog dit jaar te houden, denk ik.”

Toch gaat die 35 jaar niet onopgemerkt voorbij, want in het Maritiem Museum in Rotterdam is tot en met 4 september de expoditie Bootvluchtelingen te zien, met foto’s door fotograaf Piet den Blanken in de loop der jaren maakt. Ngo Van Tuan heeft de expositie al gezien: “Dat was de moeite waard, maar het gaat zeker niet alleen over Vietnamezen, ook over Afrikanen die over zee kwamen.”

Het museum houdt morgen (26/06/2011 – red.) van 11 uur een manifestatie, waar bootvluchtelingen, redders en hulpverleners hun verhalen vertellen. Meer informatie hierover: www.maritiemmuseum.nl.

Ngo Van Tuan verwacht toch nog eens terug te gaan naar zijn vaderland. “Oooit . Als de Vietnamese bevolking vrij is.”

Peter van Eijk
Uit: Algemeen Dagblad, 25/06/2011