Sacha Meyer

Oost en west, oud en nieuw
Voormalige bunker nu vol brocante

Vietnam is een smeltkroes met de leukste ingrediënten voor homefashion. Vrolijke kleuren als pistachegroen, dieprood en lichtblaauw gecombineerd met pure materialen als zijde, bamboe en ijzer en de koloniale invloeden van China, Frankrijk en Japan leveren een uniek en persoonlijk interieur op

Peter Arts (46) en Hedwig Pira Arts (46), beiden designers, wo­nen met zoon Simon (12) op de APC Compound in Saigon. In de jaren zeventig vormde dit de habitat van vooral Russische expats, die zich zeer thuis gevoeld moeten hebben in de Spartaans aandoende vierkante blokkendozen. Buiten de poorten van de Com­pound speelt het drukke Vietnamese leven van alledag zich af: hon­derden brommertjes razen voorbij, overbepakt met handel of met een heel gezin voorzien van mondkapjes. De mensen wonen in kleine hou­ten huisjes, meestal bestaande uit een verblijf waar geleefd, gegeten en geslapen wordt. Vietnam maakt de laatste jaren een zeer rappe economische ontwikkeling door en is het snelst groeiende ontwikke­lingsland. De huizenprijzen zijn de afgelopen vijf jaar verdubbeld, waar­door Saigon een verrassende tweede plaats heeft veroverd als een stad met hoogste huizenprijzen, na Hong Kong.

Elf jaar geleden vertrokken Peter en Hedwig met twee koffers vanuit België naar Vietnam. Voor de productie van hun bedrijf waren ze al eerder uitgeweken naar Polen. Toen daar de personeelskosten onbetaalbaar werden, kwamen ze toevallig in Vietnam terecht. Of ze daar zouden blijven, was de vraag.

De eerste jaren waren onzeker: drie maanden Vietnam werden afgewisseld met een paar maanden België. Inmiddels beschikt Saigon River Factory, het bedrijf van Peter een Hedwig, over een eigen fabriek met tweehonderd werknemers waar hun ontwerpen geproduceerd worden.

Toen Peter en Hedwig zes jaar geleden in deze villa kwamen, was het een bunker. Peter vond de locatie. Hedwig hield zich bezig met de kleuren en het verbouwen. In overleg bepalen ze wat ze wel en niet in hun huis willen. Sinds kort heeft zoon Simon ook inspraak.

Peter: 'Het neigt een beetje naar de stijl van le Corbusier. Het is praktisch wonen en makkelijk in te richten, maar echt een minpunt was dat het hele huis was afgesloten. Je kon nergens zomaar de tuin in. Terwijl dat in onze optiek juist een van de meest aantrekkelijke punten is van wonen in een warm land: dat je je volledig kunt oriënteren op het buitenleven.' De ramen werden deuren, zodat er een vrije doorloop ontstond. Buiten kwam een wenteltrap naar de eerste verdieping. Zo kon tien man personeel boven in het atelier aan het werk, waar Hedwigs kledingmerk domein hield. Beneden bleef privé, op de keuken na. Daar is de kokkin de baas. Zo heeft iedereen zijn eigen plek en kan er toch geleefd worden met nog een bepaalde privacy.

Alles in huis is bij elkaar gesprokkeld en komt overal en nergens vandaan. Hedwig: ‘Badkameraccessoires zljn hier niet te krljgen. Door zelf elementen te combineren wordt net iets wat erop lijkt. We kopen bijvoorbeeld een antiek kastje waar we een porseleinen bak opzetten en creëren zo een wastafel. We lopen per toeval tegen dingen aan en die krijgen vervolgens hun bestemming. Wat wij als designers interessant vinden is materialen uit hun context trekken en er iets anders mee open. zodat ze een eigen betekenis krijgen.'

'Chinatown in Saigon is een inspiratiebron voor ontwerpers. Je hebt er, volgens Frans principe, een rubberstraat, een schoenenstraat, een aluminiumstraat enzovoorts. Het herleiden van deze koloniale invloeden is interessant. Door in een ander land te leven, kom je dat echt tegen. Wat wij kennen als Marokkaanse tegels, zijn juist tegels die de Fransen in Marokko geïntroduceerd hebben. Die tegels zie je hier heel veel; als vloer en als wand. In Vietnam wordt alles op brommertjes en fietsen vervoerd. Het eten wordt apart verpakt: een bakje rijst, een bakje vlees, een bakje groenten. Die bakjes zie je terug in Frankrijk. Dan blijkt dat het een Franse gewoonte is, terwijl wij dachten dat het typisch Vietnamees was.'

Dat Vietnam een onuitputtelijke inspiratiebron voor hen is blijkt wel uit hun interieur. De enige spulletjes die ze uiteindelijk meenamen uit thuisland België waren een Marokkaanse vloermat en wat armatuurtjes van IKEA lampen.

Het buikgevoel is bepalend geweest voor wat er met het huis ging gebeuren. Op een broccantestrooptocht bleef Hedwigs hart ooit stilstaan bij antieke zwarthouten Vietnamese deuren met uitgesneden bloemmotieven. Hedwig: 'Ik heb ze toen niet gekocht, maar ben ze nooit vergeten. Ruim een jaar later bleken ze er tot mijn grote blijdschap nog steeds te staan.' De deuren precies de juiste maten te hebben en vormden het uitgangspunt voor de complete inrichting van het huis. Door de veranderende lichtinval komen de bloemen steeds weer anders uit. Dit spelelement blijft boeien. Volgens Hedwig is een huis inrichten niet een plan op voorhand. Hedwig: 'Het gaat stap voor stap en moet onder je handen groeien. In Zuidoost Azië schijnt de zon. Het lichtspel van de schaduw en wolken is er altijd. Het licht is scherper, feller. Kleuren werken hier heel anders dan in het Westen. Door de warmte heb je hier meer koele kleuren nodig. In de Vietnamese folklore zie je stoffen met een donkere ondergrond, bewerkt met veel felle kleuren. In Europa zijn kleuren nodig die warmte en sfeer geven aan een interieur. Terwijl Amerikanen juist weer houden van bruintinten en heftige kleuren.'

De living werd in tweeën gedeeld zodat er kleinere ruimtes ontstonden. Buiten en binnen moesten in elkaar overgaan: de voormalige garage werd slaapkamer met badgedeelte en een buitendouche, de carport werd een (overdekte) buiteneetkamer, grenzend aan de keuken. Alle ruimtes zijn in gebruik en hebben een eigen functie en sfeer.

Op de bank kijkt het gezin televisie, aan de ronde tafel maakt Simon zijn huiswerk. Het liefst echter vertoeft de familie Arts in de buiten­eetkamer, maar het gebeurt ook regelmatig dat ze tweehonderd meter verder aan de Saigon rivier hun maaltijd nuttigen.

De vrijstaande slaapkamer met buitenbadkamer is een ultieme rustplek waar je heerlijk naar buiten kunt kijken, verkoeling kunt zoeken en ongestoord kunt lezen. Het is verboden om hier over werk te praten. Het Boeddha schilderij bij het bed was een verjaardagscadeau van Hedwig voor Peter. Het is geschilderd door een Franse kunstenaar die al jaren in Vietnam woont. De mengelmoes oost-west en de cartoon-achtige manier van tekenen maakt het zo mooi. In een paar penseel­streken staat er iets. 'Volgens de boeddhisten hangt dit schilderij niet op een gepaste plaats. Het is veel te dicht bij ons bed', aldus Hedwig. ‘Ze zeggen dat Boeddha alles ziet. We hebben hem toen tijdelijk op een andere plek gehangen, maar nu hangt hij toch weer tegenover ons bed: Boeddha heeft toch zijn ogen dicht.'

Regelmatig brengen we een bezoek aan de brocante loods van Mister Au. Zijn hele loods staat vol met stoffige muffe oude kasten, stoelen, tafels, offertafels en kisten. Als we iets van onze gading vinden, zet mister Au met een krijtje op een meubelstuk de naam, prijs en het telefoonnummer. Na een paar dagen wordt het dan thuisbezorgd, keurig schoongemaakt en behandeld met olie, was of wat je maar wilt.'

De familie keert wel nog regelmatig terug naar België. Hedwig: 'Elke zomer gaan we een paar weken naar onze boerderij in België. Nu zitten we daar midden in een verbouwing. Hier in Saigon is ons huis af en zijn we echt thuis.'

Sacha Meyer