IPS

Cambodjaanse dam veroorzaakt ecologische ramp

Deze week begint de grootste dam van Cambodja elektriciteit te produceren.
Volgens voorspellingen zal dit nieuwe bouwwerk een enorme impact hebben op de ecosystemen van de Mekong.
Zo groot dat de voedselveiligheid van Cambodja in gevaar komt.
De regering veegt alle kritiek van tafel en bant negatieve berichtgeving.

Maandagochtend, eerder deze week. Aan de rand van een artificieel meer drukt eerste minister Hun Sen op een symbolische knop. Voor het eerst sluiten zich de sluizen van de nieuwe Lower Sesan 2 Dam in de noordelijke provincie Stung Treng. Acht turbines beginnen te ronken, 50 megawatt per stuk. Iets verderop verlaten de laatste bewoners hun verdrinkend vissersdorp. Op de vlucht voor het oprukkende water en de toenemende armoede. Er is geen vis meer in de Sesanrivier sinds de bouw van de dam.

Op de openingsceremonie sprak de Cambodjaanse premier vol lof over het hoogtechnologische wonder en de Chinese geldschieters. Cambodja heeft de duurste elektriciteit van Zuidoost-Azië. Maar daar komt verandering in. De opgewekte stroom van Lower Sesan 2 zal verkocht worden aan 0,07 dollar per kilowattuur. Nu liggen de nationale tarieven op 0,2 dollar per kilowattuur. Iedereen blij? Niet echt.

Een levensader voor Zuidoost-Azië

In zijn toespraak opende eerste minister Hun Sen het vuur op “radicale milieuactivisten” die waarschuwen voor de nefaste ecologische gevolgen van het project. De premier verwees naar de stijgende vraag naar energie. ‘Hoe kunnen we ons anders ontwikkelen?’ De aanwezige Chinese ambassadeur Xiong Bo knikte instemmend. Zijn land financiert de bouw van verschillende dammen op de Mekong. Maar die zorgen voor problemen.

De Lower Sesan 2 ligt vlakbij de samenvloeiing van vier rivieren, waaronder de Mekong. Van Tibet tot Vietnam leven 70 miljoen mensen van die Me Khoong, of Moeder Rivier. 5000 kilometer, 6 landen, ontelbare ecosystemen en economieën.

‘De dam bedreigt de voedselveiligheid van Cambodja én de buurlanden zoals Thailand en Vietnam’, schrijft Maureen Harris, van de ngo International Rivers, in een rapport. ‘De rivieren Sesan en Srepok worden geblokkeerd. Die zijn erg belangrijk voor 200 vissoorten die van de Mekong naar stroomopwaartse broedgronden migreren.’

De dam laat haar invloed nu al gelden op de rivieren Srepok en Sesan. Vissers hebben in mei en juni gewacht op de jaarlijkse vismigratie, tevergeefs.

Visbestand wordt gehalveerd

Het Amerikaanse National Academy of Sciences voorspelt dat het visbestand in het lagere stroomgebied van de Mekong met 9,3 procent zal afnemen. Dat is het gevolg van één dam. Ondertussen worden er nog meer bijgebouwd. De intergouvernementele Mekong River Commission heeft pas de voorlopige en alarmerende resultaten van een studie vrijgemaakt. De 11 dammen die gepland zijn in het lagere stroomgebied van de Mekong zullen het visbestand halveren. Bijna 30 procent van de Cambodjanen is afhankelijk van kleinschalige visserij, berekende de hulporganisatie USAID.

De natuurlijke stroom wordt verstoord, waardoor de bevolking stroomafwaarts soms geplaagd wordt door droogte of overstromingen.

De dammen houden ook sediment tegen, nodig om landbouwgrond te voorzien van voedselrijke stoffen. De natuurlijke stroom wordt verstoord, waardoor de bevolking stroomafwaarts soms geplaagd wordt door droogte of overstromingen.

De regering houdt vol dat de dammen goed zijn voor de bevolking. Die zal snel kunnen profiteren van goedkopere elektriciteit, zodat de economie zich verder kan ontwikkelen. Het ministerie van Energie belooft dat in 2022 heel Cambodja toegang zal hebben tot elektriciteit. Nu is maar 18 procent van de dorpen aangesloten op het elektriciteitsnet. In de steden brandt licht, maar het platteland is donker. Het is afwachten of de minister van Energie daar verandering in brengt.

De regering is in ieder geval actiever in het stilhouden van kritische stemmen. De ngo Mother Nature, die de ecologische gevolgen van de Lower Sesan 2 Dam in kaart brengt, verloor 2 weken geleden zijn vergunning. Alejandro Gonzalez-Davidson, de medeoprichter van de ngo, werd uit Cambodja verbannen.

Chinese invloed

In het bosrijke noordoosten van Cambodja staat nu een gigantisch symbool van de Chinese macht in Zuidoost-Azië. De belangrijkste investeerder in Lower Sesan 2 is het Chinese staatsbedrijf HydroLancang. Het ambitieuze China doet zijn best om zijn diplomatieke banden te verstevigen met infrastructuurwerken.

Vooral Cambodja wordt steeds meer in de invloedssfeer van Peking getrokken met beloftes over nieuwe wegen, bruggen en dammen. De autoritaire regering van premier Hun Sen vaart daar wel bij. Ondertussen gaan investeerders hun gang, verdwijnen dorpen onder de waterspiegel en blijft de vis weg.

IPS
Uit: Wereldmediahuis vzw (mo.be), 28.09.2017