Bob van Huët

'Niet opgeven Kim, er zijn kinderen die je nodig hebben'

NapalmmeisjeKim Phuc is na Anne Frank waarschijnlijk het bekendste oorlogskind uit onze geschiedenis. ,,Ondanks de angst en het geweld waarin zij opgroeide als kind, is Kim een evenwichtige en daadkrachtige vrouw geworden. Dat geeft veel hoop voor de ruim 250 miljoen kinderen die momenteel opgroeien in oorlog''. Tjipke Bergsma, directeur War Child, overdrijft zeker niet als hij haar ontvangt.

Want een generatie kent haar als het huilende 9-jarige meisje. De iconische foto uit de Vietnamoorlog. Met haar broertjes en een neefje rent ze weg voor een zoveelste napalmbombardement. Dat meisje is nu een kersverse grootmoeder, Kim Phuc (spreek uit: Kim Foek). Ze is in Nederland voor de presentatie van de vertaling van haar boek 'Het Napalmmeisje'. En dat doet ze graag bij War Child, een organisatie die ze omarmt omdat die zich inzet om kinderen als zij te helpen bij het verwerken van hun oorlogstrauma's.

Ondanks de pijn die al 46 jaar schuurt en ondanks alle vermoeiende afspraken en interviews, lacht ze. Helemaal als het over haar kleinzoon gaat. Kalel heet de kleine. ,,In het Hebreeuws betekent dat Stem van God”, legt de in 1992 naar Canada gevluchte Vietnamese uit. ,,Hij is nu 17 maanden. Zo’n heerlijk kind. Ik ben zo blij met de blijdschap. Kal-El is ook de naam van Superman. Deze grootmoeder verwent haar kleinkind dus met allemaal Superman-speeltjes. De kleren, de toys, hij is er gek op.” En zij ook. Schaterend klinkt het: ,,Ik wou dat ik eerst een kleinkind had gehad in plaats van kind.''

© ANP

De wereldwijd bekroonde foto van AP-fotograaf Nick UT heeft ze al duizenden keren toegelicht. En nu weer, ook al doet dat elke keer pijn. Maar als goodwill ambassadeur van de VN-organisatie Unesco en als uithangbord van haar eigen stichting die medische en geestelijke bijstand verleent aan oorlogsslachtoffertjes, moet het er altijd over gaan. 

Hoop

Ze ziet zichzelf als ze de televisie aanzet en gruwelbeelden ziet van kinderen in Syrië, zegt ze. Ze denkt aan haar jeugd als Afrikaanse kinderen verdrinken in de Middellandse Zee. Drie keer probeerde ze aan het einde van de jaren 70 als bootvluchteling te ontsnappen uit het communistische Vietnam. ,,Als ik al die ellende zie,’ relateer ik dat aan mezelf. Die kinderen herinneren mij eraan dat ik ook zo was. Ik begrijp hun pijn. Weet wat ze nodig hebben. Ik spreek veel kinderen die door de oorlog zijn getraumatiseerd. Als ze mij zien, zien ze ook hoop in de toekomst. Ik heb geleerd van mijn ervaringen. Die deel ik graag. Maar soms ben ik moe, mijn lichaam. Ik heb nog steeds pijn. Reizen en werken kunnen je uitputten. Maar dan luister ik naar een stem diep in mijn hart: niet opgeven Kim. Er zijn veel kinderen die op de  verkeerde tijd op de verkeerde plaats waren, die hebben je nodig. Ik heb geleerd dat ik ze kan helpen. Ik hou van die kinderen en dat geeft veel voldoening.''

Napalm

De Amerikanen legden destijds gruwelijke bomtapijten over Vietnam. Maar de bom die de kleine Kim ernstig verbrandde, werd destijds afgeworpen door een Zuid-Vietnamees vliegtuig. Ze werd besprenkeld met napalm. Het plakkerige spul verspreidde zich over haar lichaam toen ze de vlammen met haar handen wilde doven. Uiteindelijk verloor ze haar bewustzijn toen iemand water over haar goot. Dat leidde tot een chemische reactie en ontbranding. Ze verloor haar bewustzijn en voelde tenminste even geen pijn, zegt ze.

,,Ik heb de Amerikaanse coördinator van het bombardement ontmoet. Maar nooit de Vietnamese piloot. Ik bid elke dag voor hem. Hoop dat hij nog leeft en dat ik hem ooit mag ontmoeten. Ik zou hem willen vergeven en hem een big hug willen geven. Maar het is moeilijk voor hem om naar voren te komen. Mijn foto is zo beroemd. Misschien is hij bang.''

Kim Phuc © EPA

Haar ernst duurt maar even, want dan verschijnt weer die brede lach. Een lach die ze koestert omdat die haar door de dagelijkse pijn helpt. ,,Ik wil graag vrolijk en vreedzaam leven. Ik kan nu een keuze maken. Destijds niet. Nu maak ik die keuze heel bewust. Ik wil lachen. Het helpt me in het helingsproces. Ik heb te veel trauma’s en nachtmerries gehad.''

.

Bob van Huët
Uit: Algemeen Dagblad, 18-05-18