Nguyễn Thị Quỳnh Anh


Tư Tưởng Tân Thời Ɖại Tập Cận Bình

Viên gạch ý thức hệ mới của Trung Quốc: sống theo gương Tập. Điều đó có nghĩa gì?

Trung Quốc kể từ ngày hôm nay (24-10-2017) có thêm một viên gạch ý thức hệ mới.
Tư Tưởng Tập Cận Bình Về Chủ Nghĩa Xã Hội Mang Màu Sắc Trung Quốc Trong Thời Ɖại Mới”
(nguyên văn chữ Hán: Tân Thời Ɖại Trung Quốc Ɖặc Sắc Chủ Nghĩa Xã Hội Tư Tưởng)
được ghi vào điều lệ của đảng Cộng Sản.

.

Người ta cũng đã xì xào trong thời gian dài rằng chủ tịch đảng Tập Cận Bình (Xi Jinping) chắc sẽ cố làm cho cá nhân mình trở nên bất tử bằng cách đưa tên tuổi mình vào bảng điều lệ của đảng Cộng Sản. Ɖiều này đã được thực hiện – theo hiểu biết thông thường của người dân Trung Quốc thì tương đối khá sớm trong sự nghiệp hiện thời của ông – đã chứng tỏ ảnh hưởng của Tập lớn lao như thế nào.

Sự lãnh đạo tập thể trong suốt các thập niên vừa qua đã được thay thế bằng sự lãnh đạo tập quyền nghiêm khắc hướng về một người duy nhất: Tập Cận Bình. Bởi vì Tập Cận Bình là nguồn mạch của một học thuyết chính trị mới – Tư Tưởng mới này chẳng phải tự dưng mà mang chính tên ông – thì ông cũng chính là người luôn luôn đưa đến quyết định qua sự diễn giải về phương cách lãnh đạo mới. Hay có nghĩa là: điều gì Tập Cận Bình muốn chính là luật.

Làm sao ông ta có thể đạt được điều đó?

Bằng một kết hợp giữa sự táo bạo và những mưu mẹo chính trị bậc thầy. Trong lúc các đồng chí của ông còn đang nghĩ ngợi về câu hỏi rằng có phải chăng Tập Cận Bình không là một ứng cử viên nhượng bộ yếu đuối, thì ông đã bay vượt đến phía trước. Với một chiến dịch bài trừ tham nhũng không nhân nhượng và một chuỗi những cải cách, như hủy bỏ chính sách một con và các trại cải tạo tai tiếng. Các đối thủ của ông chưa kịp tỉnh táo bởi chấn động này thì Tập Cận Bình đã bắt đầu với một phương thức chính trị quốc ngoại đầy tham vọng. Thế lực bất ngờ của ông vươn đến trung tâm lãnh đạo cách đây một năm rưỡi đã làm ngạt thở các phe cánh khác trong nội bộ đảng. Với học thuyết mang tên của ông, Tập Cận Bình đã tự đặt mình ngang hàng với các chủ tịch đầy huyền thoại của đảng như Ɖặng Tiểu Bình và Mao Trạch Ɖông. Ông là người bất khả xâm phạm: một khiếm khuyết của sự trung thành với Tập Cận Bình trở thành một tội ác chính trị nghiêm trọng.

Chân dung của Tập Cận Bình và Mao Trạch Ɖông trong một khu chợ ở Bắc Kinh (Greg Bakert/AFP)

Tại sao học thuyết của ông có một cái tên dài ngoằng như thế?

Qua miệng quần chúng, Tư Tưởng có cái tên dài ngoằng này được gọt giũa thành một tên ngắn gọn nghe dễ lọt tai hơn: Thí dụ Tư Tưởng Tân Thời Ɖại Tập Cận Bình.

Trên nguyên tắc mỗi lãnh đạo đặt để di sản và ảnh hưởng của mình an toàn bằng một học thuyết chính trị trong bảng điều lệ đảng, nhưng những đóng góp ý thức hệ của các lãnh đạo tiền nhiệm của Tập Cận Bình không đi xa hơn các cụm từ khó phát âm đã hầu như chìm vào hậu trường, thí dụ như Học Thuyết Quan Trọng Của Ba Ɖại Diện.

Ɖảng Cộng Sản gắn bó một cách quá đáng vào các thủ tục cố tạo cho nhà nước độc đảng có được một lớp sơn dân chủ, như bỏ phiếu theo nghi thức rườm rà về những quyết định thật ra đã được biểu quyết từ lâu ở phía sau hậu trường. Cho phương cách lãnh đạo mới này giây phút rườm rà nghi thức đó đó thật ra không được chờ đợi: ngay sau khi khai mạc đại hội đảng, các đảng viên quan trọng đã chen lấn nhau trên truyền thông nhà nước để nói về Tư Tưởng Tập Cận Bình “lịch sử”.

Một học thuyết như thế có ảnh hưởng gì trong đời sống hàng ngày?

Ở Tây Phương chủ thuyết Mác-xít đã nằm dưới lớp bụi và đã bị lãng quên, nhưng ở Trung Quốc chủ nghĩa đó vẫn còn vận hành. Hay nói rõ hơn: vận hành trở lại. Tập Cận Bình tự nhận mình là người bảo vệ đảng tránh khỏi sự sụp đổ như trường hợp ở Liên Sô. Giữ cho đảng được tiếp tục nắm quyền lực chính là cốt tủy thực tế của Tư Tưởng Tân Thời Ɖại.

Vì thế cho nên Tập Cận Bình đã đặt ý thức hệ lên hàng đầu và điều đó bắt đầu gặt hái được các thành quả. Ɖào luyện chính trị và chủ thuyết hóa ý thức hệ bị bắt buộc cả trong lẫn ngoài đảng cộng sản. Bộ trưởng Bộ Giáo Dục đã công bố Tư Tưởng Tập Cận Bình sẽ được đưa vào giáo dục từ cấp tiểu học.

Tu Tưởng Tân Thời Ɖại không phải tự nhiên từ trên trời rơi xuống. Tập Cận Bình đã đặt nền tảng trên các tương phản thực tế trong xã hội mà mỗi người dân Trung Quốc đều nhận ra. Những người Mác-xít Trung Quốc tin tưởng rằng tiến bộ được thúc đẩy từ đấu tranh. Ɖiều đó được gây ra bởi những tương phản phải được giải quyết. Như thế ở Trung Quốc những tương phản giữa các nhu cầu vật chất ngày càng lớn hơn của nhân dân và sự sản xuất tụt hậu đã nuôi dưỡng cuộc chạy đua kinh tế làm cho Trung Quốc trở nên cường quốc kinh tế số hai trên thế giới. Dự án đó được hoàn thành sau ba mươi năm. Trung Quốc hiện đang đối đầu với một tương phản mới: sự phát triển không quân bình đối với nhu cầu phồn vinh và một cuộc sống tốt đẹp. Tư Tưởng Tân Thời Ɖại Tập Cận Bình qui định bằng mệnh lệnh cách Trung Quốc phải giải quyết tương phản này như thế nào trong vòng ba mươi năm tới.

Như mỗi con người cộng sản tốt, Tập Cận Bình cũng cung cấp cho các môn đệ một viễn ảnh đầy quyến rũ qua hình thức chủ nghĩa xã hội hiện đại và một quốc gia hùng cường. Các mục tiêu này chỉ có thể trở thành hiện thực dưới sự chỉ đạo của đảng, như thế điều đó sẽ tạo ra một lý do hoàn hảo để xiết chặt thêm sự kiểm soát về mọi mặt của xã hội.

Nước ngoài có ghi nhận gì về điều đó?

Trong lúc này Trung Quốc còn đang nằm trong cơn say bởi vì Tập Cận Bình công bố một thời đại mới đưa đất nước đi vào thắng lợi lịch sử. “Màn đã hạ trong Ɖại Lễ Ɖường Nhân Dân nhưng Trung Quốc sẽ vươn lên như chưa từng thấy “, thông tấn xã nhà nước Tân Hoa Xã đã tuyên bố như thế về sự bế mạc của Ɖại Hội Ɖảng Lần Thứ XIX. Các bụi phóng xạ của Tư Tưởng Tân Thời Ɖại chưa hoàn toàn nhìn thấy được trong thực tế, nhưng kể từ ngày này tất cả các lãnh vực của các chính sách khả dĩ như kinh tế, quân sự và đối ngoại sẽ được đặt dưới lăng kính để xem các chính sách đó có được căn cứ đúng theo học thuyết của Tập Cận Bình hay không. Nếu cần thiết đường hướng sẽ được điều chỉnh lại cho thích nghi.

Trọng tâm trong Tư Tưởng Tập Cận Bình là một niềm tự tin đang giữ một vai trò quan trọng trong phong cách Trung Quốc tiếp cận với thế giới bên ngoài, và một quân đội hiện đại hóa “ở tầm mức thế giới” đang “sẵn sàng chiến đấu”. Tập Cận Bình đã tuyên bố bằng sắc lệnh chủ nghĩa xã hội là hệ thống chánh trị tốt đẹp nhất thế giới, tốt đẹp không chỉ cho người Trung Quốc mà nó như là một sự cạnh tranh trực tiếp các tiêu chuẩn và giá trị tự do của Tây Phương. Bởi vì Trung Quốc sau ba mươi năm bành trướng kinh tế đã có những quyền lợi kinh tế khắp nơi trên thế giới, cho nên Tư Tưởng Tân Thời Ɖại không chỉ giới hạn ở Cộng Hòa Nhân Dân Trung Quốc. Nói theo từ ngữ của Tân Hoa Xã: “Ɖã đến lúc để hiểu con đường của Trung Quốc, bởi vì dường như Trung Quốc sẽ tiếp tục cuộc hành trình thắng lợi của mình”

.

Nguyên tác: China’s nieuwe ideologische bouwsteen: leven op zijn Xi’s. Hoe werkt dat?
Uit: De Volkskrant, 24-10-2017
Nguyễn Thị Quỳnh Anh chuyển ngữ


Cái Đình - 2017