Phạm Ɖình Lân

Bầu cử Tổng thống Hoa Kỳ năm 2016

Hai ứng cử viên Donald Trump và Hillary Clinton trong ngày tranh luận chính thức đầu tiên, 26/09/2016

Mười tám tháng trước chúng tôi có bài viết dài về cuộc bầu cử năm 2016. Lúc ấy chưa có đầy đủ danh sách ứng cử viên của hai chánh đảng. Chúng tôi đã nhấn mạnh đến tầm quan trọng của bà Hillary Clinton trong cuộc bầu cử tổng thống sắp tới. Đến tháng 07 - 2016 hai đảng Dân Chủ và Cộng Hòa đã mở đại hội và chánh thức đề cử ứng cử viên của đoàn thể mình. Bà Hillary Clinton là ứng cử viên tổng thống của đảng Dân Chủ và ông Donald Trump là ứng cử viên của đảng Cộng Hòa.

Trước khi đi sâu vào cuộc bầu cử chúng ta thấy vài nét đặc biệt trong các cuộc bầu cử người lãnh đạo quyền Hành Pháp của Hoa Kỳ từ trước đến nay như sau:

1. Hoa Kỳ là quốc gia đứng đầu các quốc gia tư bản trên thế giới nhưng từ trước đến nay không có nhà tỷ phú nào đắc cử tổng thống. Tổng thống George Washington, vị tổng thống đầu tiên của Hoa Kỳ, là người giàu có nhưng không phải là tỷ phú. Năm 1992 rồi 1996 tỷ phú Perrot ra tranh cử với tư cách đại diện đệ tam đảng nhưng ông thất bại. Cho đến bây giờ chưa ứng cử viên độc lập hay đệ tam đảng nào đắc cử tổng thống Hoa Kỳ. Những cuộc thăm dò dư luận gần đây cho thấy đảng Libertarian của Gary Johnson hy vọng được từ 9 - 10% phiếu bầu và Green Party của bà Jill Stein được từ 4 đến 5% phiếu bầu trong kỳ bầu cử vào tháng 11 năm 2016 sắp tới.

2. Hoa Kỳ là quốc gia tôn thờ khẩu hiệu: Lady First. Nhưng mãi đến năm 1920 phụ nữ Hoa Kỳ mới có quyền đầu phiếu. Từ ngày lập quốc đến nay Hoa Kỳ chưa có vị nữ tổng thống nào cả.

3. Người Hoa Kỳ gốc Do Thái là những người có ảnh hưởng lớn trên chánh trường Hoa Kỳ vì họ là những nhà kinh doanh giàu có và chủ các ngân hàng quan trọng trong nước và trên thế giới. Nhưng cho đến nay Hoa Kỳ vẫn chưa có một vị tổng thống nào gốc Do Thái cả. Năm 1964 ông Barry Goldwater, một nghị sĩ Hoa Kỳ gốc Do Thái được đảng Cộng Hòa đưa ra tranh cử đương đầu với ứng cử viên Johnson của đảng Dân Chủ. Ông Goldwater thất cử trước Johnson.

Kỳ bầu cử năm 2016 có nữ ứng cử viên Hillary Clinton (DC) và tỷ phú Donald Trump (CH).

Nếu bà Hillary Clinton đắc cử thì Hoa Kỳ có nữ tổng thống đầu tiên.

Nếu ông Donald Trump đắc cử thì Hoa Kỳ có tổng thống tỷ phú đầu tiên.

Chúng ta thử so sánh hai ứng cử viên dưới lăng kính của người vô tư và bàng quan thế cuộc.

Tuổi tác: Ông Trump sinh năm 1946 (70 t.). Bà Hillary sinh năm 1947 (69 t.)

Nơi sinh: Ông Trump là người New York ra đời trong một gia đình khá giả. Bà Hillary là người Illinois sinh ra trong một gia đình trung lưu.

Học lực: Ông Trump có cử nhân về kinh tế học. Bà Hillary có tiến sĩ luật khoa.

Nghề nghiệp: Ông Trump là một nhà kinh doanh thành công trong ngành địa ốc, khách sạn, đồ trường. Ông là một nhà tỷ phú có một chương trình giải trí hấp dẫn trên truyền hình. Tài sản và tiền bạc của ông lối 4,5 tỷ Mỹ kim. Ông cho rằng ông có 10 tỷ Mỹ kim. Nhiều người yêu cầu ông xuất trình giấy khai thuế lợi tức nhưng ông luôn luôn khước từ khiến người ta có hai mối nghi ngờ: a. ông không giàu như ông nói và người ta tưởng; b. có thể lợi tức của ông cao nhưng tỷ lệ đóng thuế quá thấp?

Bà Hillary dạy luật, hoạt động y tế, xã hội và giáo dục và hành nghề luật trước khi là đệ nhất phu nhân Hoa Kỳ (1992- 2000); nghị sĩ tiểu bang New York (02 nhiệm kỳ), ngoại trưởng Hoa Kỳ tức nhân vật số 4 trong nước (2009 - 2013).

Ngoài việc kinh doanh để trở thành một nhà tỷ phú ông Trump không có chức vụ dân cử nào cả dù là thị trưởng của một thành phố nhỏ. Đại tướng Eisenhower được đảng Cộng Hòa đề cử ra tranh chức vụ tổng thống năm 1952 không có chức vụ dân cử nào cả. Nhưng quân hàm đại tướng và chiến công của ông trong đệ nhị thế chiến làm cho tên tuổi của ông chẳng những được nhân dân Hoa Kỳ biết đến mà còn được nhân dân toàn thế giới biết nữa.

Ứng cử viên Cộng Hòa mà bà Hillary lo ngại là ông Jeb Bush cũng như ứng cử viên Dân Chủ mà đảng Cộng Hòa lo ngại là bà vậy. Ông Trump đã hạ ông Jeb Bush và 15 ứng cử viên Cộng Hòa khác như Ted Cruz, Rubio, Kasich để được đảng Cộng Hòa đề cử. Việc ông Jeb Bush rút lui khỏi cuộc chạy đua vào White House làm cho bà Hillary giảm bớt sự lo ngại vì gia đình ông Bush có thế lực lớn trong đảng Cộng Hòa nên ông Jeb Bush có khả năng gây quỹ từ các nhà tỷ phú trong và ngoài đảng rất lớn. Ngoài ra ông Jeb Bush còn có khả năng kiếm nhiều phiếu Latinos. Ông có uy tín ở Florida nơi ông đắc cử thống đốc vẻ vang trong hai nhiệm kỳ. Florida, Ohio, Pennsylvania là những tiểu bang bản lề quyết định sự thắng cử của các ứng cử viên tổng thống.

Ông Trump thắng trong các cuộc bầu cử sơ bộ bằng những lời chỉ trích gây nhiều sứt mẻ giữa ông và các đối thủ của ông trong đảng. Tất cả đều là cựu hay đương kim thống đốc hay nghị sĩ Liên Bang. Ông đụng chạm đến gia đình Bush, một đại gia đình có hai tổng thống ở Hoa Kỳ.

Ông Trump không tham dự chiến tranh Việt Nam khi ở tuổi thanh niên nhưng ông xem thường hành động anh hùng của nghị sĩ Mc Cain, ứng cử viên tổng thống của đảng Cộng Hòa năm 2008, khi phi cơ của ông bị bắn rớt và ông bị bắt làm tù binh ở Hà Nội.

Nghị sĩ Ted Cruz của Texas ghét ông đã nói xấu vợ ông và loan tin thất tín về thân phụ của ông làm cho người nghe tin rằng thân phụ ông có dính líu trong việc ám sát tổng thống Kennedy năm 1963!

Trong đại hội đảng Cộng Hòa ở Cleveland, Ohio, vắng mặt hai tổng thống và một cựu thống đốc trong gia đình ông Bush, ông Romney (ứng cử viên tổng thống năm 2012), ông Mc Cain (ứng cử viên tổng thống năm 2008), nghị sĩ Rubio, Kásich, thống đốc Ohio, và nhiều nhân vật quan trọng của đảng Cộng Hòa. Nghị sĩ Ted Cruz tham dự đại hội nhưng không ủng hộ ông Trump mà kêu gọi bỏ phiếu theo lương tâm. Có sự rạn nứt trong đảng Cộng Hòa với ba khuynh hướng:

1. khuynh hướng Cộng Hòa chống ông Trump: có ít nhất 110 nhân vật cao cấp từng có chức vụ quan trọng trong chánh quyền Cộng Hòa và trong quốc hội công khai tuyên bố không ủng hộ ông Trump. Có người còn đòi ông Trump từ chức để chọn ứng cử viên khác. Cố nhiên chuyện này không bao giờ xảy ra. Riêng ông James Glassman, thứ trưởng bộ ngoại giao thời tổng thống Bush II cho biết ông bỏ phiếu cho bà Hillary Clinton. Nghị sĩ Graham tuyên bố không bỏ phiếu cho ông Trump cũng không thể bỏ phiếu cho đảng Dân Chủ. Ông Romney chống ông Trump ngay từ đầu nhưng không nói rõ sẽ bỏ phiếu như thế nào. Ông Trump có thể thất thế ở Utah, tiểu bang đạo Mormon có truyền thống Cộng Hòa. Nhiều người chống ông Trump cho rằng ông không đắc cử mà còn có ảnh hưởng xấu cho các nghị sĩ và dân biểu đảng Cộng Hòa tái tranh cử vào tháng 11 này. Những vị này lo ngại đảng Cộng Hòa không chiếm đa số trong quốc hội sau cuộc bầu cử vào tháng 11 tới.

2. khuynh hướng miễn cưỡng ủng hộ ông Trump vì tinh thần Cộng Hòa và tôn trọng 10 triệu phiếu tín nhiệm ông ra tranh cử với tư cách đại diện đảng Cộng Hòa như trường hợp ông trưởng khối Cộng Hòa trong Thượng Viện Mc Connell và chủ tịch Hạ Viện Paul Ryan. Đảng Cộng Hòa hiện chiếm đa số trong Quốc Hội Lưỡng Viện. Nghị sĩ Mc Cain cũng ở trong thế miễn cưỡng ủng hộ ông Trump. Ông Trump ủng hộ hai đối thủ của ông Mc Cain và Paul Ryan trong kỳ bầu cử sơ bộ để tái tranh cử nghị sĩ và dân biểu vào ngày 08 - 11 tới. Do uy tín cá nhân sẵn có cả hai đều được đảng đề cử tái tranh cử vào Thượng Viện và Hạ Viện.

3. khuynh hướng ủng hộ đường lối của ông Trump gồm những người Da Trắng thuộc khuynh hướng bạch chủng ưu tú, cánh Tea Party (Trà Đảng) trong đảng Cộng Hòa hay Cộng Hòa bảo thủ cực đoan như Sarah Palin, Newt Gingrich, Giuliani v.v…

Bà Hillary và ông Bernie Sanders tranh cãi nhau dữ dội trong cuộc bầu cử sơ bộ nhưng cả hai đều giữ được hòa khí. Ông Sanders và đảng Dân Chủ ủng hộ bà Hillary Clinton mạnh mẽ. Tổng thống Obama, phó tổng thống Biden đều đi vận động với bà Hillary. Bà Hillary được đa số phụ nữ ủng hộ. Một số phụ nữ Cộng Hòa ủng hộ bà. Nghiệp đoàn giáo chức, công nhân, người Mỹ gốc Phi Châu, người Latinos ủng hộ bà. Nam, nữ cử tri cấp tiến bỏ phiếu cho bà. Những người ủng hộ hôn nhân đồng tính bỏ phiếu cho bà. Những người có lợi tức thấp ủng hộ bà. Cử tri độc lập bỏ phiếu theo thành quả của đảng Dân Chủ cầm quyền sẽ không khắt khe với đảng Dân Chủ trong 08 năm qua. Tổng thống Obama không thể so sánh với tổng thống Franklin Delano Roosevelt (DC) nhưng sau 08 năm cầm quyền, kinh tế Hoa Kỳ có dấu hiệu ổn định và vươn lên. Tỷ lệ thất nghiệp ở mức 5%. Giá xăng dầu $2 – 2,5 /gallon so với $4,5 - 5 /gallon thời tổng thống Cộng Hòa Bush II. Thành quả mà các lực sĩ Hoa Kỳ tạo được tại Thế Vận Hội Rio de Janeiro vừa qua cho thấy khí thế vượt trội của Hoa Kỳ. Nghệ sĩ, tài tử điện ảnh có cảm tình với gia đình Clinton. Khả năng đắc cử của bà ở mức 70 - 80% theo các cuộc thăm dò đáng tin cậy. Ngay từ tháng 08 người ta đã thấy bà Hillary đạt được 275 phiếu cử tri đoàn (270 phiếu cử tri đoán là con số cần thiết để được đắc cử).

Dĩ nhiên ai cũng có người thương kẻ ghét. Cũng có người cùng phái với bà Hillary không ưa thích bà. Ai được xem là vẹn toàn? Nhiều người không ưa thích bà vì lý do này hay lý do khác nhưng những điều này không đủ sức ngăn cản sự thành công của bà. Điều không thể chối cãi được là bà có bản lãnh, có trí thức, có kinh nghiệm sau trên 30 năm dấn thân vào việc hoạt động trên các lãnh vực luật pháp, y tế, xã hội, giáo dục, ngoại giao với tư cách một nhà luật học, một đệ nhất phu nhân tiểu bang Arkansas, đệ nhất phu nhân Hoa Kỳ, nghị sĩ tiểu bang đông dân và trù phú nhất của Hoa Kỳ và bộ trưởng bộ ngoại giao Hoa Kỳ. Bà có kinh nghiệm hành pháp, lập pháp và ngoại giao quốc tế khả dĩ biết người, biết ta để có hành động kịp thời và thích hợp. Trên đời chỉ có người không làm gì hết tức người làm biếng và ích kỷ là vô tội. Trong gia đình đứa con siêng năng dễ gây đổ bể đồ đạc. Cha mẹ tiếc của nên mắng rầy con. Sự thiếu vắng lòng dung thứ có hậu quả tai hại vì nó khuyến khích người lười biếng, ích kỷ và làm nản lòng người siêng năng và có thiện chí làm việc.

Ông Trump là một tỷ phú nhưng tiền quyên góp bầu cử của bà Hillary cao hơn ông rất nhiều. Báo chí cho rằng những người quyên góp tiền ủng hộ cho các ứng cử viên Cộng Hòa như Jeb Bush, Rubio, Ted Cruz, Kasich hướng về bà Hillary hơn là về ông Trump. Ông Trump là người New York. Ông thành công trong việc kinh doanh ở New York nhưng không có gì bảo đảm ông thắng cử ở New York vì bà Hillary là nghị sĩ hai nhiệm kỳ ở đây. Vả lại tiểu bang New York là thành trì vững chắc của đảng Dân Chủ như Texas là thành đồng của đảng Cộng Hòa. Nếu đảng Cộng Hòa thắng ở New York thì kết quả cuộc bầu cử có thể tuyên bố ngay sau khi có kết quả đó. Danh dự này dành cho ông Trump chăng?

Ông Trump sẽ được phiếu của người Da Trắng tin tưởng vào tính ưu việt của màu da của mình, những người Christians bảo thủ thích thú việc ông không mấy thiện cảm với người Hồi và những người tin tưởng việc ông hứa xây tường ngăn chặn người nhập cư vào Hoa Kỳ cũng như việc trục xuất 13 triệu người Latinos nhập cư bất hợp pháp. Một số khác tin rằng ông là nhà tỷ phú nên sẽ làm cho kinh tế Hoa Kỳ phồn thịnh hơn. Ông có lời dao to búa lớn. Ông thành công và nhảy múa trên sự hoang tàn do lời dao to búa lớn của ông mang lại. Ông không có chương trình khả tín nào khi trở thành một tổng thống ngoài những lời đả kích, bôi bẩn đối phương một cách vô tội vạ và không thương tiếc.

Không biết vì sao ông có vẻ thích thú với Putin, kêu gọi Nga hack email của đảng Dân Chủ? Ông chủ trương xa rời NATO, để Nhật và Đại Hàn tự vệ bằng cách sản xuất bom nguyên tử. Ông không thấy có sự bất thường nào khi Nga sáp nhập Crimea vào Liên Bang Nga cũng như cho rằng Nga không có đưa quân vào Ukraine. Ngày 14 - 08 tờ New York Times lấy tin từ Văn Phòng Quốc Gia Bài Trừ Tham Nhũng của Ukraine cho rằng ông Paul Manafort, trưởng ban vận động bầu cử của ông Trump, nhận 12,7 triệu Mỹ kim trong thời gian 2007 - 2012 từ tổng thống thân Nga Viktor Yanukovych bị dân chúng Ukraine lật đổ vào tháng 02 năm 2014. Ông Manafort phủ nhận tin này nhưng ngày 19 - 08 - 2016 ông từ chức trưởng ban vận động bầu cử của ông Trump. Từ tháng 06 đến tháng 08 ông Trump thay đổi hai trưởng ban vận động bầu cử. Về chánh sách đối ngoại có phải chăng ông lui về chủ nghĩa tự cô lập (isolationism) mà Nga và Trung Quốc đang ước mơ? Về phương diện kinh tế có phải ông muốn theo chánh sách bảo vệ mậu dịch (protectionism) để Hoa Kỳ vĩ đại trở lại?

Ông Trump không ngần ngại đụng độ với đức Giáo hoàng để bảo vệ bức tường dài trên 3.000 km dọc theo biên giới Hoa Kỳ - Mexico. Kinh phí xây bức tường này do Mexico trả!! Nhiều người hoan nghinh vì Hoa Kỳ vĩ đại trở lại với cảnh xuống đông, đông tĩnh, lên đoài, đoài tan và nhất hô bách nạt. Như vậy ông có hy vọng kiếm phiếu của các tín hữu Thiên Chúa Giáo Hoa Kỳ không? Số này chiếm 37% tổng dân số. Đa số tín hữu Thiên Chúa Giáo ở Hoa Kỳ là người Ái Nhĩ Lan, Latinos. người Ý, người Âu Châu và các dân tộc khác sống trên lãnh thổ Hoa Kỳ kể cả Việt Nam.

Ông mạnh dạn đụng chạm với cặp vợ chồng người Hồi có con tử trận dưới quốc kỳ của Mỹ. Sự đụng chạm này mang sắc thái tôn giáo (Hồi) và quân sự (gia đình tử sĩ). Ông Trump đụng chạm đến phụ nữ, báo chí, gia đình các quân nhân tử trận vì tổ quốc, phủ nhận sự hào hùng của người tù binh Mc Cain.

Ông đụng chạm đến Do Thái khi cho xuất hiện một hình về bà Hillary bên cạnh ngôi sao sáu cánh (ngôi sao David) với tờ giấy bạc.

Ông bị xem là va chạm đến đại diện ngành tư pháp và chủng tộc khi đả kích một thẩm phán gốc Mexico.

Được báo chí ủng hộ chưa chắc đã thành công nhưng ông bị báo chí chống đối thì sự thành công càng mù mịt hơn. Như vậy ông sẽ dựa vào đâu để đắc cử? Có phải chăng nhờ lên án bà Hillary về vấn đề email hay gán cho bà ấy một số từ ngữ xấu xa như nói láo, không lương thiện, lừa đảo mà ông được đắc cử như đã làm với 16 ứng cử viên Cộng Hòa vừa qua?

Không biết dựa vào yếu tố gì mà cựu tổng thống Bush II bi quan khi cho rằng ông có thể là vị tổng thống Cộng Hòa cuối cùng! Nếu hiểu lời nói này một cách lạc quan thì đảng Cộng Hòa mất quyền Hành Pháp trong một thời gian nữa. Không thể tiên liệu thời gian nói trên là bao lâu. Trước mắt, đảng Dân Chủ có triển vọng nắm quyền Hành Pháp thêm nhiệm kỳ thứ ba. Anh, Đức có nữ thủ tướng. Taiwan có nữ tổng thống. Trong Thế Vận Hội Rio vừa qua các nữ lực sĩ chiếm nhiều huy chương cho Hoa Kỳ. Liệu Hoa Kỳ có nữ tổng thống trong kỳ bầu cử ngày 08 - 11 - 2016 không?

Phạm Ɖình Lân, F.A.B.I.