Nguyễn Hiền
Thủ tướng Hòa Lan Mark Rutte rời khỏi chính trường
Thủ tướng Mark Rutte tuyên bố rút lui khỏi chính trường ngày 10/07/2023. Ảnh: ANP
Tối ngày thứ sáu 07/07/2023 Thủ tướng Mark Rutte đã tuyên bố toàn thể nội các từ chức, sau một cuộc tranh luận gay go trong quốc hội Hòa Lan về chính sách trong tương lai. Thay vì đạt đồng thuận, cuộc tranh luận đã đưa đến bế tắc hoàn toàn.
Kể từ khi nội các được thành hình tháng 01 năm 2022 sau 10 tháng chật vật tìm cách kết hợp liên đảng cầm quyền (VVD, D66, CDA và CU), sự bất đồng ý kiến giữa 4 đảng này vẫn âm ỉ trong những vấn đề chính sách quốc gia. Giọt nước làm tràn ly là bất đồng ý kiến trong việc tiếp nhận người tị nạn, với việc sau đó sẽ phải giải quyết chuyện đoàn tụ gia đình của họ ra sao, khi Hòa Lan còn không lo được chuyện ăn ở cho ngay chính công dân của mình. Các đảng liên minh đổ lỗi cho thủ tướng Rutte đã cố tình dùng áp lực thúc đẩy phải tìm cách giải quyết gấp các trở ngại và cuối cùng tự hành xử theo ý mình, trong khi đó ông Rutte đối đầu với nguy cơ gặp bế tắc lớn trong tương lai gần, khi Hòa Lan phải tuân thủ những phán quyết của EU.
Sự chống đối, ngoài phe đối lập, giờ đây còn xảy ra ngay trong liên minh cầm quyền và trong đảng VVD của ông, khiến thủ tướng Rutte ngày 10/07 đã đưa ra quyết định đột ngột là sẽ chấm dứt con đường hoạt động chính trị của ông, trở về với vai trò một giáo sư.
Mark Rutte là thủ tướng lâu đời nhất của Hòa Lan. Ông chính thức bắt đầu sự nghiệp chính trị năm 2002, lúc ông 35 tuổi. Năm 2008 ông trở thành thủ lĩnh của đảng VVD (Đảng Nhân dân và Tự do Dân chủ – Volkspartij voor de Vrijheid en Democratie), và từ 14/10/2010 ông là thủ tướng, trải qua 4 nội các. Trong 4 nhiệm kỳ này, nội các Hòa Lan gặp nhiều vấn đề khó xử: Vụ chiếc máy bay MH17 bị hỏa tiễn BUK của Nga bắn tan trên bầu trời Ukraine, vụ bê bối của nhiều cấp trong chính phủ trong quá trình xét đơn xin những khoản trợ cấp tiền thuê nhà, chăm sóc người già yếu bệnh tật và trẻ em dành cho những gia đình có thu nhập thấp. Kế đến là dịch Covid-19 với lockdown khi mở khi đóng không được giải thích rõ ràng và dung túng cho thủ đoạn lươn lẹo trong việc mua khẩu trang, vụ một số vùng miền bắc Hòa Lan bị sụt lún nghiêm trọng do khai thác khí đốt từ nhiều năm. Rồi chiến tranh Ukraine nổ ra và khủng hoảng năng lượng khiến chính phủ phải cấp tốc xuất ngân quỹ để trợ cấp, vấn đề gia cư cho người nhập cư trong khi không thể xây thêm nhà do qui định chung của Âu châu về khí thải, và sự phản đối khắp nơi của nông gia và chủ trại chăn nuôi khi họ cảm thấy bị xử ép trong các biện pháp giảm ô nhiễm môi trường v.v… Những vấn đề lớn mang tầm mức quốc gia và quốc tế này xảy đến dồn dập khiến nội các không kịp trở tay đối phó. Thủ tướng Rutte, người không thích thay đổi, đã phải liên tục thương thuyết để đạt từ thỏa hiệp này đến thỏa hiệp khác với các phe phái, dù chỉ là những thỏa hiệp nhất thời. Ông dần dà mất hẳn sự quyết đoán, ngoài ra có lẽ ông cũng không nhìn thấy thế giới đã dần chuyển sang cánh hữu.
‘Thời đại Rutte đã chấm dứt’, đó là kết luận của nhiều người. Bởi vì một số nhân vật có tầm cỡ, có tiếng tăm trong các nội các cũ cũng đã tuyên bố rút lui, khi tiếng tăm đã trở thành tai tiếng.
Trong khi chờ đợi tổ chức bầu cử, nội các mãn nhiệm sẽ tiếp tục giải quyết một số vấn đề cấp bách còn tồn đọng, như vấn đề Ukraine, vụ bác hồ sơ trợ cấp một cách vô lý, vụ sụt lún do khai thác khí đốt v.v..
Quốc hội sẽ bầu lại vào ngày 22/11 năm nay, và sau đó chắc chắn sẽ lại có một cuộc thương lượng để thành lập nội các. Trong lần bầu cử quốc hội cuối cùng năm 2021, 41 đảng đã tham gia cuộc tranh cử, 7 đảng lọt vào hạ viện. Hiện giờ không ai có thể đưa ra lời tiên đoán nào đúng đắn cho tương lai quốc hội Hòa Lan, khi thủ tướng Rutte (VVD) cùng 3 phó thủ tướng: Wopke Hoekstra (CDA), Sigrid Kaag (D66) và cuối cùng là Carola Schouten (CU) rút lui. Cuộc diện cũng có thể xoay chiều rất nhanh nếu đảng BBB (BoerBurgerBeweging – Phong trào Nông dân và Thường dân – vừa thắng lớn trong cuộc bầu cử đại biểu Hội đồng tỉnh năm 2023) chiếm được đa số phiếu trong kỳ bầu cử quốc hội tới. Tuy nhiên, chưa có dấu hiệu nào báo trước sẽ có một khoảng trống quyền lực, hơn nữa điều này rất khó xảy ra tại Hòa Lan, do thể thức bầu cử hiện nay.
Nhưng một điều mọi người biết chắc chắn: một thời đại mới sẽ bắt đầu, với những khuôn mặt trẻ và chưa có nhiều kinh nghiệm chính trường. Rất có thể sự bộc trực thẳng thắn của những nhân vật trẻ trong tương lai sẽ thay đổi được tận gốc rễ không khí chính trị của Hòa Lan.
Nguyễn Hiền
Direct link: https://caidinh.com/trangluu1/sinhhoat/sinhhoathoalan/thutuonghoalanmarkrutteroikhoi.html