Lê Ngọc Vân

Tại sao Vladimir Putin đã thua cuộc chiến này rồi

Người Nga vẫn có thể chiếm đóng Ukraine.
Nhưng người Ukraine, trong vài ngày qua, đã cho thấy rằng
họ sẽ không để cho Nga giữ nó

Cuộc tập dượt vũ khí gần Kharkov vào Chủ nhật:
"Vài ngày qua đã chứng minh rằng người Ukraine chắc chắn không muốn sống dưới một đế chế mới của Nga."
Ảnh: Evgeniy Maloletka / AP

Chưa đầy một tuần sau khi cuộc chiến diễn ra, dường như ngày càng có nhiều khả năng Vladimir Putin đang hướng tới một thất bại lịch sử. Ông ta có thể thắng tất cả các trận giao chiến nhưng vẫn thua trong cuộc chiến. Giấc mơ khôi phục lại đế quốc Nga của Putin luôn dựa trên lời nói dối rằng Ukraine không phải là một quốc gia thực sự, rằng người Ukraine không phải là một dân tộc thực sự và rằng cư dân của Kiev, Kharkov và Lviv khao khát sự cai trị của Moscow. Đó hoàn toàn là một lời nói dối – Ukraine là một quốc gia có hơn một nghìn năm lịch sử và Kiev đã là một đô thị lớn vào lúc Moscow còn chưa được là một ngôi làng. Nhưng kẻ chuyên quyền Nga đã nói dối rất nhiều lần đến nỗi chính ông ta cũng tin vào điều đó.

Khi lên kế hoạch xâm lược Ukraine, Putin đã có thể tin tưởng vào nhiều sự kiện đã biết. Ông biết rằng về mặt quân sự, nước Nga đang lấn át Ukraine. Ông biết rằng NATO sẽ không gửi quân đến giúp Ukraine. Ông biết rằng sự phụ thuộc của châu Âu vào dầu khí của Nga sẽ khiến các nước như Đức do dự về việc áp đặt các biện pháp trừng phạt cứng rắn. Dựa trên những sự kiện đã biết này, kế hoạch của ông là tấn công Ukraine mạnh và nhanh, chặt đầu chính phủ của nước này, thành lập chế độ bù nhìn ở Kiev, và thế là thoát các lệnh trừng phạt của phương Tây.

Nhưng có một ẩn số lớn về kế hoạch này. Như người Mỹ đã học ở Iraq và người Liên Xô đã học ở Afghanistan, việc chinh phục một quốc gia dễ dàng hơn nhiều so với việc nắm giữ nó. Putin biết mình có đủ sức mạnh để chinh phục Ukraine. Nhưng liệu người dân Ukraine có chấp nhận chế độ bù nhìn của Moscow không? Putin đã đánh cược rằng họ sẽ làm được. Rốt cuộc, ông nghĩ như ông đã nhiều lần giải thích cho bất kỳ ai sẵn sàng lắng nghe, Ukraine không phải là một quốc gia thực sự và người Ukraine không phải là một dân tộc thực sự. Năm 2014, người dân ở Crimea hầu như không chống lại quân xâm lược Nga. Tại sao năm 2022 lại phải khác đi?

Mỗi ngày trôi qua, người ta càng thấy rõ rằng canh bạc của Putin đang thất bại. Người dân Ukraine đang chống lại với tất cả tâm huyết của họ, giành được sự ngưỡng mộ của toàn thế giới – và chiến thắng trong cuộc chiến. Nhiều ngày đen tối còn nằm ở phía trước. Người Nga vẫn có thể chinh phục toàn bộ Ukraine. Nhưng để giành chiến thắng trong toàn cuộc chiến, người Nga sẽ phải giữ Ukraine, và họ có thể làm điều đó chỉ khi người Ukraine để cho họ làm. Điều này dường như ngày càng khó xảy ra.

Mỗi xe tăng Nga bị phá hủy và mỗi người lính Nga thiệt mạng đều làm tăng lòng dũng cảm trong cuộc kháng cự của người Ukraine. Và mỗi người Ukraine bị giết càng làm sâu đậm thêm lòng căm thù của người Ukraine đối với những kẻ xâm lược. Hận thù là thứ xấu xa nhất trong mọi cảm xúc. Nhưng đối với các quốc gia bị áp bức, lòng căm thù là một kho tàng ẩn giấu. Chôn sâu trong tim, nó có thể duy trì cuộc kháng chiến qua nhiều thế hệ. Để tái lập đế chế Nga, Putin cần một chiến thắng tương đối không đổ máu dẫn đến một cuộc chiếm đóng tương đối không gây hận thù. Với việc đổ máu ngày càng nhiều của người Ukraine, Putin chắc chắn rằng giấc mơ của mình sẽ không bao giờ thành hiện thực. Đó sẽ không phải là tên của Mikhail Gorbachev được viết trên giấy chứng tử của đế chế Nga: đó sẽ là tên của Putin. Gorbachev để lại cho người Nga và người Ukraine cảm giác như anh em ruột thịt; Putin đã biến họ thành kẻ thù và đảm bảo rằng quốc gia Ukraine sau này sẽ khẳng định mình đối lập với Nga.

Các quốc gia, nghĩ cho cùng, được xây dựng dựa trên những câu chuyện của họ. Mỗi ngày trôi qua lại có thêm nhiều câu chuyện mà người Ukraine sẽ kể không chỉ trong những ngày đen tối phía trước mà còn trong nhiều thập kỷ và thế hệ sau. Tổng thống từ chối chạy khỏi thủ đô, nói với Mỹ rằng ông cần đạn dược chứ không cần một cuốc xe; những người lính từ Đảo Rắn, những người đã nói với lính trên một tàu chiến của Nga "tụi bây hãy tự chửi vào mặt mình đi"; những thường dân đã cố ngăn chặn xe tăng Nga bằng cách ngồi trên đường chúng đang đi. Đây là thứ mà các quốc gia được xây dựng từ trên đó. Về lâu dài, những câu chuyện này còn hơn cả xe tăng.

Một người dân Ukraine quỳ trước mũi xe tăng Nga khi 1 đoàn xe quân đội Nga
chạy ngang thành phố ngày 25/02/2022. Hình: Daily Mail

Kẻ chuyên quyền ở Nga, cũng như bất cứ ai, đều biết điều này. Khi còn nhỏ, ông ta lớn lên trong một chế độ “ăn kiêng về tinh thần” với những câu chuyện về sự tàn bạo của người Đức và lòng dũng cảm của người Nga trong cuộc vây hãm Leningrad. Ông này hiện đang sản xuất những câu chuyện tương tự, nhưng tự đóng vai Hitler.

Những câu chuyện về lòng quả cảm của người Ukraine mang lại quyết tâm không chỉ cho người Ukraine, mà cho toàn thế giới. Họ mang lại sự can đảm cho chính phủ của các quốc gia châu Âu, cho chính quyền Hoa Kỳ, và thậm chí cho các công dân bị áp bức của Nga. Nếu người Ukraine dám dùng tay không để chặn xe tăng, thì chính phủ Đức có thể cung cấp cho họ một số tên lửa chống tăng, chính phủ Mỹ có thể dám cắt đứt Nga ra khỏi hệ thống SWIFT, và công dân Nga có thể dám thể hiện sự phản đối của họ đối với cuộc chiến vô nghĩa này.

Tất cả chúng ta đều có thể được truyền cảm hứng để dám làm điều gì đó, cho dù đó là quyên góp, chào đón người tị nạn hay giúp đỡ bằng cuộc đấu tranh trên mạng. Cuộc chiến ở Ukraine sẽ định hình tương lai của toàn thế giới. Nếu ta cho phép độc tài và hiếu chiến giành được chiến thắng, tất cả chúng ta sẽ phải gánh chịu hậu quả. Không có ích gì nếu ta chỉ là những người quan sát. Đã đến lúc đứng lên và làm cái gì đó.

Thật không may, cuộc chiến này có thể sẽ còn kéo dài. Dưới các hình thức khác nhau, nó có thể tiếp tục trong nhiều năm. Nhưng vấn đề quan trọng nhất đã được quyết định. Vài ngày vừa qua đã chứng minh cho toàn thế giới thấy rằng Ukraine là một quốc gia rất thực, người Ukraine là một dân tộc rất thực và họ chắc chắn không muốn sống dưới một đế chế mới của Nga. Câu hỏi chính còn bỏ ngỏ, là mất bao lâu để thông điệp này xuyên được qua các bức tường dày của điện Kremlin.

.

Nguyên tác: Why Vladimir Putin has already lost this war – Yuval Noah Harari
Trích từ: The Guardian, 28.02.2022
Người dịch: Lê Ngọc Vân

_____________

Yuval Noah Harari là nhà sử học và là tác giả của các tác phẩm bestseller: “Sapiens: Lược Sử Loài Người” (Sapiens, A Brief History of Humankind), “Homo Deus, Lược Sử Tương Lai” (Homo Deus, A Brief History of Tomorrow) và “21 Bài Học Cho Thế Kỷ 21” (21 Lessons for the 21th Century)

Direct link: https://caidinh.com/trangluu1/diendan/taisaovladimirputindathua.htm