Nguyễn Hiền

Ðại văn hào Hòa Lan Hella Haasse qua đời

Nhà văn nữ nổi tiếng của Hòa Lan, Hella Haasse, vừa qua đời ngày 29/09/2011 tại nhà riêng ở Amsterdam, vào tuổi 93.
Hella Haasse tên thật là Hélène Serafia Haasse, sinh ngày 02/02/1918 tại Batavia (khi đó là thủ đô của xứ Nam Dương thuộc địa của Hòa Lan, nay là Jakarta – Indonesia). Bà trải qua thời thơ ấu ở những thành phố trong xứ này, cùng với người em trai.

Năm 1938 bà qua Hòa Lan để theo học ngành diễn kịch ở Amsterdam, nhưng sau đó bà dành nhiều thời giờ cho việc sáng tác. Tác phẩm đầu tay của bà là tập thơ Stroomversnelling (Ghềnh Thác) ra mắt năm 1945. Năm 1948 bà cho ra đời cuốn tiểu thuyết đầu tay Oeroeg, câu chuyện về tình bạn giữa Johan, con một chủ đồn điền trà ở Nam Dương, với cậu bạn đồng trang lứa người bản xứ tên Oeroeg, tình bạn phát triển trong môi trường éo le, giữa ‘thực dân’ và dân nước bị trị. Oeroeg đã đưa Hella Haasse lên đỉnh văn đàn Hòa Lan, quyển tiểu thuyết đã được dựng thành phim và là một tác phẩm trong số sách học sinh Hòa Lan phải chọn đọc trong chương trình học.

Ngoài Oeroeg, Hella Haasse còn có hơn 50 tác phẩm, từ văn, thơ, tùy bút, tự truyện đến kịch bản. Quyển tiểu thuyết thành công nhất của bà là “De Heren van de thee”, tác phẩm này đã được dịch ra nhiều ngoại ngữ, trong đó có bản Việt ngữ với tựa đề “Những ông vua chè”, do nhà văn Cao Xuân Tứ dịch – bấm vào đây để xem giới thiệu. Những tác phẩm nổi tiếng khác của bà là Sleuteloog, Het woud der verwachting, De tuinen van Bomarzo, và De scharlaken stad. Truyện của bà thường lồng trong bối cảnh lịch sử.

Bà được trao tặng hơn 20 giải văn chương và tước vị danh dự, có những giải cao quý như giải Constantijn Huygens (1981), giải P.C. Hooft (1983), giải Publieksprijs (2 lần: 1993 và 2003)... Năm 2004 bà được nữ hoàng Beatrix trao giải Văn chương Hòa Lan cho toàn bộ tác phẩm. Sau khi tác phẩm cuối – De Sterrenjacht – xuất bản năm 2007, tên bà đã được đặt cho một tiểu hành tinh (platenoïde) được tìm thấy năm 2009.

Mặc dù hoàn toàn mù tịt về những tiến bộ trong ngành điện toán, một viện bảo tàng ảo (virtual museum) đã được lập ra cho bà vào năm 2008 (http://www.hellahaassemuseum.nl/). Ðây là viện bảo tàng về văn chương trên mạng internet đầu tiên trên thế giới, được lập ra với mục đích vinh danh những đại văn hào Hòa Lan.

Nguyễn Hiền