Thanh Tâm

Buổi ra mắt tập ‘Thơ Tù'

Hơn 50 quan khách đã có dịp gặp gỡ nhau tại hội trường ‘t Veerhuis (Nieuwegein) ngày 17/06/2007 trong buổi sinh hoạt thơ nhạc xoay quanh tập ‘Thơ Tù' của (Hòa Thượng) Thích Quảng Độ.

Tác giả tập thơ, (Hòa thượng) Thích Quảng Độ hiện là Viện trưởng Viện Hóa Đạo Giáo hội Phật giáo Việt Nam Thống Nhất, một giáo hội không được nhà nước Việt Nam công nhận vì những đòi hỏi của giáo hội cho một quyền tự do phổ biến đạo pháp không bị chi phối bởi bộ máy cầm quyền. Do chủ trương này, một số tu sĩ cấp lãnh đạo của giáo hội gặp sự ngăn trở kịch liệt. Riêng Hòa thượng Thích Quảng Độ đã bị giam 2 lần trong nhiều năm dài và hiện vẫn còn chịu sự quản chế nơi tu viện Hòa thượng đang trụ trì (Thanh Minh Thiền viện ­– Saigon ). Đó cũng là lý do vì sao tác giả những bài thơ không có mặt trong buổi ra mắt sách. Buổi sinh hoạt do C ộng Đ ồng Vi ệt Nam Tị Nạn C ộng Sản tại Hòa Lan tổ chức.

Ông Võ Văn Ái, Giám đốc Nhà xuất bản Quê Mẹ, giới thiệu lai lịch tập thơ. Bắt nguồn từ những vần thơ ông nghe được từ dân gian qua những chuyến công tác và được người ta cho biết đó là những bài thơ Hòa thượng Thích Quảng Độ đã đọc trong những buổi thuyết pháp, và sau đó đã được thiện nam tín nữ chép tay truyền nhau đọc, ông đã phát hiện ra thi tài của Hòa thượng và dũng lực toát ra từ những bài thơ này. Trong dịp đại xá 1998, Hòa thượng được trả tự do, ông đã có dịp phỏng vấn Hòa thượng và được Hòa thượng cho biết là đã sáng tác được khoảng 400 bài trong suốt quãng đời tù tội và lưu đày ở quê quán (xã Vũ Đoài, tỉnh Thái Bình). Từ sự kính phục đó, ông đã nảy ra ý định sưu tập lại những bài thơ này. Trong điều kiện khó khăn, Hòa thượng đã phải học thuộc những bài thơ sau khi sáng tác, mà theo Hòa thượng, là để ‘làm cho nhớ chữ', do đó công việc sưu tập cuối cùng chỉ đem lại 138 bài thơ, được in chung thành một tập thơ mang tên ‘Thơ Tù', gồm 60 bài thơ tù, 61 bài thơ lưu đày và một số bài thơ trào phúng châm biếm.

Tiếp lời ông Võ Văn Ái, bà Ỷ Lan (tên Việt Nam của một phụ nữ Anh, Penelope Faulkner, bà nói thông thạo tiếng Việt và là người cộng tác sát cánh với ông Võ Văn Ái) đã bày tỏ sự cảm phục tinh thần bất khuất nhưng cũng rất bao dung của Hòa thượng Thích Quảng Độ. Bà cho biết trong suốt tập thơ bà không thấy một sự oán giận nào đối với những người đã đày đọa ông. Bà cảm kích nhất là 4 câu thơ mang đầy tính nhân bản của Hòa thượng:

Màn đêm dày đặc phủ xà lim
Có vật gì rơi giữa khoảng im
Lắng mãi tôi nghe rồi mới biết
Thì ra tiếng động của con tim

Trong buổi sinh hoạt, một số bài thơ trong cuốn ‘Thơ Tù' đã được gửi đến khán thính giả qua lời ngâm của nhà thơ Nguyễn Khảng (bài ‘Chiều'), của ông Đào Công Long , chủ tịch CĐVNTNCS/HL (bài ‘Xuân nhớ mẹ'). Nhạc sĩ Nguyễn Quyết Thắng đã trình bày bản ‘Mơ ước ngày về' vừa được nhạc sĩ phổ nhạc (xin xem những bài thơ này trong mục ‘Thơ'). Phần ngâm thơ được đệm bởi tiếng sáo của anh Vi Văn Vư ợng và tiếng dương cầm của anh Ngô Thanh Tu ấn.

Trong phần sau của chương trình, ông Võ Văn Ái đã trình bày về tình trạng lưu đày của người Việt không những ở ngoài nước, mà còn ở ngay trong nước Việt Nam. Vấn đề là làm sao thoát khỏi tình trạng này, vì tự do, ông nói, là “ sự phá vỡ mọi giới hạn đang gò bó ta ”.

Ông cũng nói thêm về quan niệm của mình về văn học Việt Nam thời gian vừa qua. Theo ông, văn học Việt Nam suốt 60 năm qua là một văn học ra đi. Ra đi như Dũng trong Đoạn Tuyệt, như Thâm Tâm ( Ly khách ly khác con đường nhỏ, Chí lớn không về bàn tay không ), hay như Tố Hữu trong quyết tâm cách mạng, dù phải có đổ máu:

Ta đã đi là ta quyết đi!
Đạp bằng trở lực vượt gian nguy…

Thế nhưng những cuộc ra đi ấy, vì “ không có đích thăng hoa, không có phương hướng dân tộc, phi văn hóa và phủ định con người ” nên đã không đưa đến cái đích nào cho kẻ ra đi. Tóm lai, ra đi mà vẫn còn lưu đày. Ông dẫn tình trạng này sang tình trạng của nhiều người Việt hải ngoại, những người ra đi nhưng vẫn chưa thấy một cái đích, và kêu gọi một bước dấn thân trong ra đi thay vì dừng lại ở ngôn từ…

Chương trình buổi ra mắt sách được xen kẽ với những tiết mục ca nhạc do những ca sĩ ‘cây nhà lá vườn' đảm trách, như Hạ Minh, Miên Thụy, Lưu Phát Tấn, Ty Na… Bà Ỷ Lan đã đáp lại bằng một bản Hò giọng Nam rất duyên dáng. Và đặc biệt là cô Guillia Marroti đến từ Ý đã cho thính giả nghe những tấu khúc dương cầm nổi tiếng của Schubert, Beethoven và Mozart.

Buổi tổ chức kết thúc lúc 17:00 giờ sau phần trao hoa và chụp ảnh lưu niệm.

Thanh Tâm
(06/2007)

_____________________

Thơ Tù – Thích Quảng Độ
236 trang, giấy hoàng mai, bìa cứng
Quê Mẹ xuất bản (2006)
ISBN: 2-906433-13-6
Liên lạc: Quê Mẹ, B.P. 63, 94472 Boissy Saint-Léger Cedex (France)
e-mail: queme@free.fr