Nguyễn Hoàn Nguyên

Bài Hát Ca Ngợi Cuộc Ɖời:
Triển lãm tranh của cố hoạ sĩ Minh Tran (1965  - 2020) ở Kampen (Hòa Lan)

Minh Tran (Trần Quốc Minh) vào năm 2015 © Wardi Koops

Nằm gần bờ của dòng sông IJssel chảy ngang qua thành phố Kampen là trại lính Van Heutsz được xây dựng từ năm 1815. Di tích lịch sử này được thiết kế lại để trở thành một toà kiến trúc rộng lớn trên đường Oudestraat 216 bao gồm nơi lưu trữ hồ sơ, văn kiện, Thư Viện Thành Phố, kho chứa vật liệu của Bảo Tàng Viện Thành Phố, một quán cà phê và văn phòng của Hội Lịch Sử Kampen. Trong một căn phòng khang trang, họa phẩm của cố họa sĩ Minh Tran (Trần Quốc Minh) được trưng bày.

City by Night – Thành Phố Về Ɖêm
(Hình ảnh của thành phố Kampen nhìn từ phía bên kia sông IJssel)

Với ước nguyện thấy những tác phẩm của mình được trưng bày cho công chúng xem một lần cuối, họa sĩ Minh Tran đã dự định tổ chức một cuộc triển lãm tranh của ông vào tháng 5-2000 tại Kampen, nơi ông cư ngụ.

Tuy nhiên, mong muốn này đã không thể thực hiện trong hoàn cảnh dịch Covid-19 đang hoành hành từ tháng 3 năm nay. Ngày 21-06-2020, Minh Tran đã qua đời sau bốn năm chống chọi với bệnh ung thư.

Cho dù ông đã qua đời trước khi thấy ước mơ của mình được thành hiện thực, cuộc triển lãm vẫn được tiếp tục như một tưởng nhớ đến họa sĩ, khai mạc ngày 15-09-2020 và chấm dứt ngày 17-10-2020. Ban tổ chức đã đặt tên cho cuộc triển lãm này là “Bài Hát Ca Ngợi Cuộc Ɖời”.

Ram - Cừu (đực) & Tweeling – Song Sinh

Minh Tran sinh năm 1965 ở Sài Gòn, vượt biển cùng gia đình vào năm 1981, lúc ông được 16 tuổi. Chuyến đi không suôn sẻ, khoảng 50 người đã chết trong suốt 21 ngày lênh đênh trên biển trước khi được tàu dầu Antilla Bay cứu vớt trong tình trạng hoàn toàn tuyệt vọng (sau đó còn thêm 10 người trong số 94 thuyền nhân được vớt đã qua đời vì kiệt sức).

Định cư ở Hòa Lan vào năm 1981, Minh Tran theo học về hội họa. Sau khi tốt nghiệp, ông đã vẽ tranh minh họa cho vài tạp chí, trong đó có tạp chí Elegance. Ông đã có hơn 350 bức tranh thuộc nhiều hướng khác nhau: mực tàu, acryl, sơn dầu v.v., ngoài những minh họa trong báo và tạp chí.

Dấu ấn một khoảng đời của Minh Tran được biểu hiện trong hai cái bàn dài với khung kính đặt sau lối vào phòng triển lãm. Các tài liệu và các bài viết về thuyền nhân Việt Nam, được cắt ra từ các báo Antilla Bay, Peoples Journals, Time Journals,… Một màn hình lớn trình chiếu phim ảnh về thuyền nhân Việt Nam tỵ nạn cộng sản, không chỉ ở Hòa Lan mà cả toàn thế giới (xem video: Wanhoop op Zee - Tuyệt Vọng Trên Biển).

Garden and Forest - Vườn và Rừng, (2019). © Foto Freddy Schinkel

Trong cuộc triển lãm này, toàn bộ nét chính về hội họa của Minh Tran được giới thiệu, từ những bức họa thời sinh viên cho đến những bức tranh cuối cùng. Tất cả gồm 66 tác phẩm, trong số đó có một số tác phẩm  của ông được mượn lại từ các bộ sưu tập tư nhân. Một nửa số tiền thu được sẽ được hiến tặng cho hội nghiên cứu và bài trừ ung thư KWF.

Bouquet de chrysanthème mixtes – Bó Hoa Cúc Nhiều Sắc Màu

Chỉ có 4 bức tranh sơn dầu của ông được trưng bày. Trong các bức tranh này, chúng ta có thể ít nhiều nhận ra các dấu ấn ảnh hưởng từ các họa sư Claude Monet hay Paul Cézanne. Nhưng toàn bộ các tác phẩm còn lại gổm các họa phẩm khổ nhỏ hơn được thực hiện bằng mực tàu, acryl, mới thấy phong thái đặc thù đồng nhất của Minh Tran.

Zonder titel – Vô đề            &             Home is where you are – Nhà Là Nơi Bạn An Trú

Minh Tran có cuộc sống cách biệt với cộng đồng người Việt ở Hòa Lan. Tiền thù lao không đủ cho sinh hoạt, ông đã làm thêm nhiều nghề khác nhau. Việc ông là người đồng tính (homo), sống chung với người bạn đời Hòa Lan có thể cũng là lý do cho đời sống cách biệt với người đồng hương. Những cú sốc trong đời đã làm ông bị trầm cảm và vùi đầu vào hội họa ngày và đêm, kể cả trong thời gian bị bạo bệnh. Trong thời gian bệnh, có khi ông hoàn thành cả ba họa phẩm trong cùng một ngày.

Trên hai bàn dài khác đặt trong khung kính, các minh họa của ông qua hình thức các quyển sách mỏng, lớn nhỏ khác nhau, được thực hiện trong thời gian còn là sinh viên và thời gian trước khi ông qua đời. Một bài thơ Hòa ngữ của ông nằm trên một trang giấy:

Ik wil voorgoed weg
uit dit land
Ik wil proeven
het andere zand
in het land
van mijn droom.

(Tôi muốn mãi mãi rời xa
khỏi đất nước này
Tôi muốn nếm
cát khác
trong quê hương
mơ ước của tôi)

A Fish Man - Người Cá                         &                                  Vase 3  – Bình Hoa 3

Trong một tập sách minh hoạ khác với bài thơ Việt ngữ:

Thiên Ɖàng
Những ngày trôi qua
người cảm thấy chán
nổi chông gai trên
đường đi làm người
thất vọng đường đã xa
người cũng không
còn muốn về

Tranh vẽ và các dòng thơ đã quấn quýt nhau trong các tập minh họa này. Ông đã sống với tất cả sức sống tiềm tàng trong người.Có thể nói đời sống của ông cùng hội họa biểu hiện hành trình tâm thức ra đi và nỗ lực tìm lại nẻo về của mình. Bài Hát Ca Ngợi Cuộc Ɖời bi tráng. Nguyện cầu họa sĩ Minh Tran nếm được hương vị an lành của cát trong quê hương mơ ước của ông.

.

Nguyễn Hoàn Nguyên

Direct link: http://www.caidinh.com/schilderkunst/trienlamtranhcuacohoasi.htm