Nguyen Chinh Tuong

Een bijzondere persoon

André Trương Trọng Thi (1936 - 2005)

Om een overledene kan men huilen of lachen om zijn aanwezigheid in het leven Anoniem

André Trương Trọng Thi (of TTT) verliet ons op 01/04/2005. Zodoende is de personal computer wees geworden op zijn 32ste.

TTT, "vader van de micro processor", liet zijn spectaculaire sporen achterna binnen de Franse informatica sector, en had op actieve wijze bijgedragen aan de ontwikkeling van de PC gedurende afgelopen 20 jaar.

Geboren in 1936 te Saigon, van een zeer vermogende Zuid-Vietnamese familie (zijn vader was de eerste afgestudeerde Vietnamese aan de Franse Hogeschool der Commercie (HEC, lichting 1924) (1), TTT ging op zijn 14de naar Frankrijk. Studeerde af aan de Hogeschool der Radiografie (ERF, later Hogeschool der Radiografie en Informatica, ERFI), en begon bij Schlumberger. Daar vond hij de eerste koolstof 14 datering meter op halfgeleiders uit. In 1965, tijdens een reis naar de Verenigde Staten, merkte hij op dat de elektronische circuits daar beter en compacter waren dan in Frankrijk.

Terug naar Frankrijk, met een paar kompanen, richtte hij het bedrijf R2E (Réalisations Etudes Electroniques) op om deze compacte elektronische circuits te ontwerpen en te produceren. In 1972, RF2 ontwierp de computer Control of Process voor het (Franse) Nationale Instituut van Agrarisch Onderzoek (INRA) om berekeningen en metingen te verrichten.

Deze machine was goedkoper en compacter, dus gemakkelijker te vervoeren, dan de PDP van DEC. Men dient te weten dat op datzelfde moment, Intel net de 8008 op de markt had gebracht met een 8-bit microprocessor. De 8008 was 2 keer krachtiger dan zijn voorganger, de 4004, en hielp Intel de markt voor microprocessor veroveren. Met de 8008, TTT en de ingenieurs van R2E produceerden de eerste microcomputer, Micral N genoemd, met alle componenten en architectuur van een moderne computer: een CPU, BUS, de geheugen MOS, RAM en EPROM, een I/O eenheid met format control (voor floppy disk en magnetische band), een real-time besturingsysteem en cross assembler.

De eerste microcomputer werd geleverd aan INRA op januari 1973. In hetzelfde jaar, produceerde R2E vijf honderd (500) Micral N om de betaling op de Franse tolwegen te verwerken. Tot eind 1982, meer dan 100.000 machines werden verkocht. Dat terwijl Microsoft pas opgericht werd in 1975 en Apple in 1976.

Er is een Micral N exemplaar te zien in de Computer Museum te Bosten en een andere sinds december 2003 in het Museum der Kunsten en Nijverheid (Musée des Arts et Métiers) te Parijs. Micral N werd tevens tentoongesteld in s' werelds grootste digitale beurs Comdex in 1997 te Las Vegas om het 25 jarig bestaan van de microprocessor te vieren.

In de 80 jaren, verwierp TTT de eerste patent op het opslaan van data op optische medium. Als eersten was hij samen met zijn deskundigen erin geslaagd om gegevensverwerking op een groot systeem naar vele kleinere systemen te verplaatsten  (downsizing), gebruik makend van de pc netwerk in een client/server omgeving. De latere jaren, leidde hij het bedrijf APCT (Advanced PC Technologies) dat diensten en producten aanbiedt voor Windows NT.

Samenvattend, was TTT een man met verfijnde visie, hij hield van onderzoeken, was gepassioneerd van technologie, doch commercieel genoeg om zijn innovaties te realiseren. Tevens was hij uitzonderlijk aimabel, was royaal op een eerlijke en niet geforceerde wijze. Niet helemaal het Vietnamees machtig, toch was hij zijn afkomst niet vergeten en steunde hij zijn landgenoten. In zijn projectengroep was of waren er altijd Vietnamese specialisten. Ik was door hem uitgenodigd om een downsizing project te leiden voor de Franse verzekeringsmaatschappij SGGA en vervolgens voor de Nationale Bibliotheek van Peking.

n 1978, TTT kwam terug naar Vietnam met het voorstel om de Micral te produceren. Dit project ging jammerlijk niet door. Anders werd Vietnam misschien een van de pioniers op PC gebied in Azië. In een tweede terugkeer in 1992, diende TTT zijn advies bij de socialistische regering om o.a. de inhaalrace met de rest van de wereld te beginnen. Ook dat mislukte. Na vele visites later allen op uitnodiging van het Ministerie van Wetenschap, Technologie en Milieu, bleek dat zijn ideeën geen gehoor hadden.

Uiteindelijk wist alleen Frankrijk de man te respecteren. TTT kreeg het medaille Ridder van Légion d’Honneur in 1999. In het hiernamaals, hoop ik, wanneer TTT aan zijn wortels terugdenkt, zou hij zich toch niet als de dichter Le Dat via deze bittere verse gaan uiteen: "Mijn land, mijn vaderland of stiefvaderland ?

Pham Tung Cuong (New Jersey)
(Uit Thong Luan Magazine, nr. 193, 05/2005)

Nederlandse vertaling door Nguyen Chinh Tuong