Ben van Raaij

Vietnam moet illegale handel wildlife-producten harder aanpakken

Vietnam moet zo snel mogelijk een eind maken aan een crimineel netwerk dat zich vanuit een dorp niet ver van de hoofdstad Hanoi schuldig maakt aan de grootschalige illegale handel in wildlife-producten zoals ivoor, neushoornhoorn en tijgerbotten. Handel die strafbaar is volgens Vietnams eigen wetten en ook volgens internationale conventies die Vietnam mede heeft ondertekend.

Die oproep deden internationale juristen dinsdag tijdens een publieke hoorzitting in het Vredespaleis in Den Haag. De hoorzitting was gebaseerd op feiten die tijdens maandenlange undercoveroperaties werden verzameld door onderzoekers van de Wildlife Justice Commission, een organisatie die zich sterk maakt voor de strafrechtelijke bestrijding van wereldwijde wildlife crime.

De WJC-onderzoekers troffen in het dorp Nhi Khe onder meer delen van 579 neushoorns, 907 olifanten en 225 tijgers aan, met een geschatte waarde van 50 miljoen euro. Ze brachten smokkelcontacten in kaart met bronlanden als Angola, Zuid-Afrika en Mozambique, doorvoerlanden als Laos en Cambodja en eindbestemming China. Ook traceerden ze hoe Chinese klanten via sociale media als Facebook en WeChat en online bankrekeningen werden bediend.

Het netwerk kan nog steeds zijn gang gaan

Begin dit jaar werd een 5.000 pagina's dik dossier met alle belastende feiten plus de namen van 51 verdachten aan de Vietnamese autoriteiten overhandigd. Pas toen die niet reageerden is de publieke hoorzitting georganiseerd. Afgelopen twee dagen werd het bewijsmateriaal daar voorgelegd aan een vijfkoppige jury van onafhankelijke rechters.

Die rechters oordeelden dinsdag dat het onderzoek fair was en de bewijzen overtuigend. Ze spraken waardering uit voor het feit dat de Vietnamese autoriteiten maatregelen hebben genomen, zoals onderzoek ter plaatse, inbeslagname van partijen ivoor en arrestatie van vier verdachten.

Tegelijk stelden de rechters vast dat het netwerk nog steeds zijn gang kan gaan. Ze riepen Vietnam op daar snel een eind aan te maken. Ook deden ze enkele aanbevelingen zoals het instellen van een wildlife-crime taskforce, het standaard confisqueren van wildlife-contrabande, het aanpakken van corruptie en het opzetten van een speciaal getuigenbeschermingsprogramma.

Vietnam heeft wel informatie verstrekt en enige actie ondernomen, wat bemoedigend is

De Vietnamese regering, die eerder druk had uitgeoefend op de WJC om de hoorzitting af te blazen, was alleen met een waarnemer aanwezig in Den Haag. 'Maar Vietnam heeft wel informatie verstrekt en enige actie ondernomen, wat  bemoedigend is', zegt Marcus Asner, voormalig federaal aanklager en lid van adviesraad voor wildlife trafficking in de VS, die de casus presenteerde.

De Haagse hoorzitting was geen rechtbank, stelt Asner. 'Het ging hier niet over een schuldvraag of om een land aan de schandpaal te nagelen, maar om te zorgen dat er een eind komt aan de illegale handel in bedreigde diersoorten. We hopen dan ook van harte dat Vietnam hier een vervolg aan geeft.'

De hoorzitting was niet toevallig gepland kort voor een grote internationale conferentie over Illegal Trade in Wildlife, die donderdag in Hanoi begint. 'We hebben het natuurlijk zo getimed dat we deze zaak nu maximaal in de schijnwerpers hebben. We gaan onze aanbevelingen straks ook in Hanoi voor het voetlicht brengen', zegt Alethea Clarke van de WJC.

Ben van Raaij
Uit: De Volkskrant, 16.11.2016