Lieve Leroy

Vietnam - De dag dat de keukengoden naar de hemel vertrekken

.

Foto: Lieve Leroy

.

In Vietnam volgt het openbare leven de Gregoriaanse kalender. Maar de meeste festivals en religieuze vieringen volgen de maankalender. Dit jaar valt Nieuwjaar volgens de maankalender op 16 februari van de reguliere kalender. Het Vietnamese nieuwjaar wordt hier Tet genoemd. Rond Tet valt alles stil. De scholen sluiten. Het is wellicht het belangrijkste feest van het jaar.

Tet wordt weken op voorhand voorbereid. Schulden worden afbetaald, huizen schoongemaakt. Huiseigenaars en wijkverenigingen organiseren een offermoment, allemaal om geluk in het nieuwe jaar te verzekeren. Een van die tradities is de offergave voor de keukengoden.

In elk huis is er een altaartje in de keuken. Daar 'wonen' de drie keukengoden: twee koningen en een koningin. Deze traditie gaat terug op een oud verhaal.

Trong Cao was getrouwd met Thi Nhi. Maar ze hadden geen kinderen en dat zorgde voor spanning. Op een dag liep de ruzie uit de hand en Trong Cao gooide zijn vrouw het huis uit. Zij pakte haar biezen en trouwde uiteindelijk met Pham Lang. Maar, zoals dat gaat in oude verhalen, toen kreeg Trong Cao spijt. Hij miste zijn vrouw. Hij ging naar haar op zoek en verloor al zijn geld tijdens deze queeste. Op een dag vond hij haar. Thi Nhi was wel gecharmeerd van zijn berouw. Ze praatten uren aan een stuk. Maar toen werd het avond en Thi Nhi wist dat haar tweede man wellicht zou thuiskomen. Omdat Thi Nhi iedereen de onaangename ontmoeting wou besparen, vroeg ze Trong Cao zich te verbergen in een hooimijt in het veld achter hun huis. Niets vermoedend stak Pham Lang die in brand. Thi Nhi kon haar ogen niet geloven en sprong in het vuur om samen met haar eerste man te sterven. Pham Lang kon het niet aanzien en sloeg de hand aan zichzelf.

Toen ze in de hemel kwamen werden ze herenigd. Ze werden de god van de keuken, het land en het huis en de mark. Of in de praktijk, de goden die het dagelijkse leven van een huishouden zouden opvolgen en beschermen. Dat doen ze een heel jaar lang, tot de 23ste december van de maankalender (dat is vandaag).

Vandaag wordt er speciaal geofferd voor deze keukengoden. Een van de offergaven is een levende vis. Die vis gebruiken de keukengoden om naar de hemel te zwemmen. Daar gaan ze verslag uitbrengen over het wel en wee van hun huishouden zodat de balans van het jaar kan gemaakt worden.

En op oudejaar (15 februari) zijn ze weer op post. In de keuken.

.

Lieve Leroy
Uit: De Standaard, 08.02.2018