Hendriks


Tết, Vietnamees Nieuwjaar

.

Vietnamees Nieuwjaar, of Tết zoals het feest in Vietnam wordt genoemd, is het belangrijkste festival voor de Vietnamese bevolking. In 2021 wordt het festival gevierd op 12, 13 en 14 februari.

Wanneer de lente aanbreekt, zijn alle Vietnamezen enthousiast over de komst van Tết. Waar ze zich ook bevinden, ze voelen een immense nostalgie en wensen terug te komen naar hun thuisland voor een familiereünie en een voorproefje van de specifieke smaken van de Vietnamese feesten. Tết vindt plaats ergens tussen eind januari of begin februari, afhankelijk van de maankalender. Hoewel het officieel een driedaags feest is, kunnen festiviteiten een week of langer worden voortgezet. De nadruk ligt op het genieten van eten, drinken en leuke sociale activiteiten. Het is ook een tijd van familiebijeenkomsten en voor het respect betuigen aan voorouders en ouderen. Giften van voedsel worden gemaakt voor vrienden, buren en verwanten in de dagen vóór Tết.

Ontmoetingsmoment

Net als de Kerstdagen bij ons in Nederland en België is Tết een ontmoetingsmoment. Zowel voor de familieleden die allemaal weer naar het ouderlijke huis keren als voor de goden die in elk Vietnamese huishouden vereerd worden: de god van de voorspoed, de god van het land en de god van de keuken. Tết is ook een gelegenheid om overleden voorouders uit te nodigen en te verwelkomen voor een familiereünie met hun nakomelingen. Deze gewoonte is heilig en seculier geworden, ongeacht waar ze zijn of wat de omstandigheden ook zijn. Tijdens het diner worden traditionele gerechten gegeten, zoals Bánh Chưng (een vierkante cake gemaakt van kleverige rijst gevuld met bonen en varkensvlees), Mang (een soep van gekookte bamboescheuten en gevogelte) en Xôi Cam (sinaasappelplakrijst) (1). Na het eten volgt een bezoek aan plaatselijke pagodes.

Naar de kapper en de markt

Iedereen heeft haast om een knipbeurt bij de kapper te krijgen, nieuwe kleren te kopen, hun huis op te fleuren, vrienden te bezoeken, openstaande schulden af te lossen en de traditionele Tết-lekkernijen in te slaan. Bedrijven hangen feestelijke rode spandoeken met de tekst “Chúc Mừng Nǎm Mới” (Gelukkig Nieuwjaar) en straten in de stad zijn versierd met gekleurde lichten. In de hele stad zie je kraampjes die Mứt (gekonfijt fruit en jam), traditionele taarten en vers fruit en bloemen verkopen. Bepaalde markten verkopen niets anders dan kegelvormige kumquatstruiken. Anderen verkopen bloeiende perzikbomen, symbolen van leven en geluk die mensen thuis neerzetten om de komst van de lente te vieren. Terwijl verkopers de stad binnenstromen met perzikbomen op hun fiets, lijken de straten op bewegende roze bossen.

Vruchten van Tết: “Mâm ngũ quả”

De “vijf-vruchtentray” op het voorouderaltaar tijdens Tết symboliseert de bewondering en dankbaarheid van de Vietnamezen voor hemel en aarde en hun voorouders en toont hun streven naar een leven van overvloed. De vijf vruchten vertegenwoordigen de hoop dat hemel en aarde mensen zegenen. Het toont een Vietnamese perceptie van het leven: “Wanneer je fruit eet, moet je denken aan de teler”.

Mâm ngũ quả

Bloemen van Tết: đào, mai, quất (perzik, abrikoos en kumquat)(2)

Wanneer je tijdens het Tết-festival naar Vietnam komt, word je overspoeld door een zee van kleurrijke bloemen. Het bezoeken van een bloemenshow en het kopen van bloesems zijn echt typisch Vietnamese culturele kenmerken. De perzik- (in het noorden) en de abrikozenbloesems (in het zuiden) zijn symbolen van de Vietnamese Tết.

Voedselspecialiteiten tijdens Tết

Op de laatste dag van het oude jaar is de bereiding van voedsel aan de voorouders van bijzondere betekenis. De gerechten die aan de voorouders worden aangeboden, verschillen in het noorden, het midden en het zuiden van het land, afhankelijk van de weersomstandigheden op dat moment en van de beschikbare lokale landbouwproducten. Wat gebruikelijk is in alle regio’s van het land tijdens Tết -vakanties zijn de variëteiten van soepen, gefrituurde, gekookte of gestoofde gerechten, vlees, vis en groenten. Het voedsel dat de Vietnamezen bij Tết eten is gevarieerd en divers. De mensen in het hele land doen er alles aan om het beste en het mooiste uitziende eten aan hun voorouders, vrienden en gasten voor te schotelen.

De Giao thừa (Oudejaarsavond)

De Giao thừa is het heiligste moment van dit festival, de overgang van het oude naar het nieuwe jaar. In de volksmond wordt algemeen aangenomen dat er in de hemel twaalf hoogheden zijn, die belast zijn met het bewaken en controleren van de zaken op aarde, waarbij elk van hen de leiding heeft over één jaar. De Giao thừa is het moment dat de oude overste zijn ambtstermijn overdraagt aan de volgende. Om deze reden biedt elk huis offers in de open lucht om te bidden voor een goed nieuwjaar.

Na de Giao thừa begin het nieuwe jaar met veel gebruiken en amusement.

Het is voor de Vietnamezen belangrijk om zo zuiver mogelijk het nieuwe jaar in te gaan en zoveel mogelijk geluk te ontvangen. Na de jaarwisseling geloven ze dan ook dat de eerste persoon die je huis binnenstapt de toon zet voor jouw nieuwe jaar. Het is dus het beste om een succesvol persoon met een goede moraal uit te nodigen om als eerste binnen te stappen in je huis. Uit voorzorg dat er misschien iemand met een minder zuivere geest als eerste binnenstapt, gaan huiseigenaren vaak vlak voor nieuwjaar de deur uit en stappen daarna zelf als eerste binnen.

Het brengt ook goed geluk om je winkel te openen in het nieuwe jaar en traditie is dat je eerste klant ook meteen wat koopt. Veel winkels sluiten dus officieel voor oud & nieuw en heropenen in het nieuwe jaar. Soms zijn de winkels en restaurants gesloten voor een hele week, wat als toerist soms lastig kan zijn!

Op de eerste dag van het nieuwe jaar staat het gezin centraal, de tweede dag vrienden en de derde dag leraren. Vietnamezen bezoeken tijdens Tet ook veel tempels, doneren veel en laten hun toekomst voorspellen. Kortom: een groots feest!

.

Hendriks
Uit: AsiaDirect, februari 2021

_______

Opmerking van de redactie van www.caidinh.com:

(1) Dit is eigenlijk “Xôi Lá Cẩm”, kleefrijst gekookt met de sap van “Cẩm” (magentaplant) bladeren, die de rijst violet kleurt en een kenmerkend aroma geeft.

(2) “Mai” is de Vietnamese naam van de specie Ochna integerrima, die in het voorjaar op chinese klokjes lijkend bloesems krijgt. Omdat deze plant in bepaalde streektaal als “mơ” wordt genoemd, een synoniem van de abrikoosboom, staat er vaak een onjuiste vertaling in de (digitale) woordenboeken.

 

Direct link: http://www.caidinh.com/Archiefpagina/Cultuurmaatschappij/tetvietnameesnieuwjaar.htm


Cái Đình - 2021