Tran Huu Son

Eetcultuur

Een bijdrage van de Vietnamese bootvluchtelingen

De Oudegracht is volgens Wikipedia de bekendste gracht van de stad Utrecht. De gracht is ongeveer twee kilometer lang en doorsnijdt de gehele binnenstad van zuid naar noord. De Oudegracht wordt overspannen door zestien bruggen. Aan één van deze bruggen – de Bezembrug – staat een loempiawagen. Bovenaan de zijkant van de wagen staat een opvallende, roodgekleurde tekst: Vietnamese loempia’s. Iedereen die hier weleens een loempia heeft geproefd, zal deze lekkere hete en knapperige loempia’s zeker nooit vergeten. De eigenares van deze loempiawagen is een Vietnamese bootvluchteling.

Na de val van Saigon in april 1975 werd het hele zuiden van Vietnam door het noordelijke dictatoriale communistische regime gedomineerd. Honderdduizenden ambtenaren van de toenmalige Republiek Vietnam werden opgepakt en naar de zogeheten ‘heropvoedingskampen’ gestuurd. Miljoenen zuiderlingen zochten een weg om te vluchten. Ze gingen de zee in met een vissersboot of ter voet de bergen in en de grens over. De een had geluk een vrij land te bereiken, de ander kwam nooit aan op de bestemming.

Om humanitaire redenen heeft de Nederlandse regering eind jaren zeventig en begin jaren tachtig van de vorige eeuw duizenden Vietnamese bootvluchtelingen in Nederland ontvangen als A-statusvluchtelingen. Om een nieuw bestaan op te bouwen, probeerde een aantal Vietnamese bootvluchtelingen sinds midden jaren tachtig loempia’s te verkopen.

Eén van deze gelukkige vluchtelingen is de eigenares van de loempiawagen aan de Bezembrug. Bij deze brug herhaalt de geschiedenis zich. Rond het jaar 1400 werden op deze brug diverse marktwaren verhandeld. Ongeveer 600 jaar later komt onder andere een Vietnamese vluchteling bij deze brug loempia’s verkopen. De brug is misschien daardoor wel drukker en gezelliger geworden.

Een loempia is een langwerpig rolletje, gemaakt van een deeglaag en gevuld met groenten en bijvoorbeeld kip. Dit kleine loempiaatje wordt gefrituurd en warm gegeten met een sausje, dat voornamelijk van uien, tomaten en pepers gemaakt wordt.

Eigenlijk neemt de loempia geen serieuze plek in in het dagelijks leven van de Vietnamezen. De loempia is in Vietnam veel minder bekend dan in Nederland. Als de natuur de wet van mutatie kent, dan denk ik dat de loempia in Nederland een voorbeeld is van de werking van deze wet. Het is moeilijk uit te leggen.

Op de markt, langs de straten, bij de hoek van de supermarkt komt men de speciale loempiawagens vaak tegen. Ze zijn een herkenbaar icoon van de activiteiten van de Vietnamese vluchtelingen geworden. We noemen dit stukje cultuur de eetcultuur. Vietnamezen eten patat, aardappels en zuurkool uit de Nederlandse keuken. Nederlanders eten loempia’s en vissaus volgens het Vietnamese eetpatroon.

De eetcultuur van beide bevolkingen integreert harmonisch en natuurlijk. Heel fijn.

De eigenares van de loempiawagen bij de Bezembrug aan de Oudegracht verkoopt loempia’s om een bestaan op te bouwen en om in haar levensonderhoud te voorzien. Ze had waarschijnlijk nooit gedacht dat ze bezig was een steentje bij te dragen aan de gezelligheid rondom de Oudegracht en aan het verrijken van de eetcultuur van de stad Utrecht. Dat is toch wel wat ze doet. Echt een wonder!

Tran Huu Son
Uit “Aangemeerd in Utrecht – Bijdragen van Vietnamese vluchtelingen”